Çin’in ilham kaynağı: Kickstarter

İsrailli girişimci Yekutiel Sherman, açılıp selfie çubuğuna dönüşebilen STIKBOX adında bir telefon kılıfı tasarladı. Estetik görünümü ve işlevselliğiyle geniş kitlelere hitap edebilecek bu tasarım için Kickstarter üzerinden bir kampanya başlattı. Ancak kısa süre sonra kendi ürününün Çinli firmalar tarafından satıldığını görünce şoka uğradı.

Aslında Sherman’ın başına gelen şey alışılmadık bir durum değil. 90’lı yıllardan itibaren, özellikle Çin’in Shenzhen şehrindeki küçük fabrikalar, kendi başlarına üretebilecekleri her ürünün kopyasını üretmeye başladılar. Fikri mülkiyet konusunda herhangi bir duyarlılığı olmayan bu firmalar, aralarında Nokia ve iPod’un da bulunduğu pek çok ürünün hem tasarımını hem de işlevlerini kopyalayarak piyasaya sürdü. Ürün geliştirmeye kaynak ayırmadıkları için de kendi ürünlerini çok daha ucuza sattılar.

‘Çin malı’ dönemi

‘Çin malı’ kavramı yavaş yavaş kalitesiz, ucuz ve taklit ürün anlamına gelmeye başlarken Çinli üreticiler bu yöntemle önemli paralar kazanmaya başladı. 2000’li yılların ortalarından itibaren ise artık internet bu üreticiler için yeni ürünleri bulmak için bir kaynak haline dönüştü. Günümüzde bu küçük şirketler Kickstarter, Indiegogo, Amazon gibi siteler üzerinden en popüler ürünleri inceleyip taklitlerini kısa sürede üretebiliyorlar.

Belki iPhone yerine, tasarımı iPhone’a benzeyen daha kalitesiz bir Android telefon kullanmak istemezsiniz; ancak Gucci marka bir çantayı taklidinden ayıran tek özellik fiyatı olabilir. Sahte ürün üreticileri, orijinal ürünlerin kullandığı malzemelere kolaylıkla erişip tasarımı birebir taklit edebiliyor. Orijinal ürünler de zaten ucuz iş gücü sebebiyle Çin’de üretildiği için, işçilik bakımından da bir farklılık olmuyor.

Aynı fabrikada hem orijinal hem taklit

Bazı üreticiler, bu malların orijinali için büyük şirketlerle anlaşıp, talep edilenden daha fazla ürün üretiyorlar. Büyük şirketin ürünlerini gönderdikten sonra kalan fazlalıkları ise kendileri daha ucuz fiyattan piyasaya sürüyorlar. Böylece birebir aynı kalitede ürün çok daha ucuza satılabiliyor.

Sahteciliği engellemek için mahkemeye gitmek etkili bir çözüm değil. Tek bir fabrikayı bulup ceza kesilmesini sağlamak mümkün. Ancak aynı ürün genellikle bir çok küçük fabrika tarafından bağımsız bir şekilde üretiliyor. Çoğu zaman ürünlerini AliExpress gibi alışveriş siteleri üzerinden satan fabrikaların merkezini bulmak için çok fazla çaba harcamak gerekiyor. Sherman bazen bir fabrikanın yerini tam olarak tespit edebilmek için beş gün harcadığını söylüyor. Zaman ve para kaybına yol açan bu yöntem, şirketlerin sahte ürünler yüzünden kaybettiği gelirlerden de fazla olabileceği için çoğu şirket yasal yolları tercih etmiyor.

Önleme yöntemleri

Öte yandan Apple gibi şirketler sahteciliği engellemek adına ürünün kendisini değil, yazılımını koruma altında tutuyor. Böylece sahte iPhone üreten bir şirket, o donanımla çok uyumlu şekilde çalışacak iOS işletim sistemini yazamadığı için müşteriye tam bir iPhone deneyimi sunamıyor. Android işletim sistemi kullanılacaksa da zaten iPhone’a göre çok daha ucuz Android alternatifler bulunuyor.

Bir başka yöntem de taklit edilmesi zor malzemeler kullanmak. Hong Kong merkezli girişim Native Union daha önce akıllı telefonlar için ahize şeklinde kulaklık üretiyordu. Ancak bu fikir çok kolay taklit edildi. Daha sonra şirketin sahibi Igor Duc, İtalyan mermerinden telefon kılıfları üretme kararı aldı. Mermerin kalitesi ya da nasıl işleneceği konusunda fikir sahibi olmayan taklitçiler bu ürünü taklit edemedi.

Taklit en samimi iltifattır

Aslında ürününüzün taklit edilmesi bir yandan da iyi bir durum. Sherman “Selfie çubuğuna dönüşebilen başka telefon kılıfı fikirleri de var ancak onlar taklit edilmiyor. Bu da bizim ürünümüzün daha başarılı olduğunu gösteriyor.” diyor. Bu durum “Taklit en samimi iltifattır.” sözünü akıllara getiriyor. Ancak Sherman taklit ürünler sebebiyle yüz binlerce dolar muhtemel gelirden olduğunu ifade ediyor. Bu iltifat yöntemi aynı zamanda en pahalı yöntem gibi görünüyor.

Kaynak: Quartz