Bağışıklık sistemi, stresle mücadelede beyne yardım ediyor

Hepimiz, özellikle üzerimize fazla sorumluluk yüklendiği dönemlerde stresle mücadele etmek zorunda kalıyoruz. Amerikan Stres Enstitüsü tarafından yayımlanan bir raporda, günümüzde çalışanların yüzde 80’i işle alakalı stres yaşıyor. Çalışanların yüzde 40’ı, mevcut işlerinin çok ya da aşırı stresli olduğunu ifade etti. Bunun sebebi iş gücünün değişmiş olması ve bunun sonucunda birçok iş yeri stresi azaltmak için çalışmalar gerçekleştiriyor.

Ancak stres sadece beyinde yaşanan bir durum değil. Strese maruz kalan insanlarda baş ağrısı, depresyon ve diğer hastalıklar gibi biyolojik tepkiler de görülüyor. Yani stres bizi sadece zihinsel olarak değil fiziksel olarak da etkiliyor. Peki fiziksel sağlığımızla zihinsel sağlığımız arasında bir ilişki var mı? Ya da beynimiz ve bağışıklık sistemimiz birbiri ile ilişkili mi?

Yanlış sonuçlar yıllarca kabul gördü

Uzun zamandır, beyin ve bağışıklık sisteminin iki farklı oluşum olduğu ve farklı şekillerde çalıştığı düşünülüyordu. Bu düşünce 1940’larda Nobel Ödülü alan bir bilimcinin yaptığı çalışma ile ilişkili bir durum. Bağışıklık sisteminin organ nakline nasıl tepki verdiğini inceleyen bir araştırmada, beyne yapılan doku nakillerinde bağışıklık sisteminin tepki vermesinin daha uzun sürdüğü görülmüştü. Bilimciler bu durumu, beyin ile bağışıklık sisteminin birbirinden ayrı şekilde çalıştığı şeklinde yorumları ve beyin-kan bariyeri adında bir yapının varlığından söz etmeye başladı. Bu yapı sayesinde beynin patojenlere karşı korunduğu ve bu yüzden beyinde bağışıklık sistemi bulunması gerekmediği düşünüldü.

Ancak birçok bilimci bu düşünceye şüpheyle yaklaştı. Yakın zamanda Scientific American’da yayımlanan bir araştırma, beyin ve bağışıklık sistemi arasında aslında bir etkileşim olduğunu ortaya koydu. Bilimciler beyin ile bağışıklık sisteminin psikolojik strese yanıt verdiğini ve beyindeki zar dokularda lenf damarları bulunduğunu gösterdi. Bu etkileyici buluşlar, beynin çalışma şekli ve bağışıklık sistemi ile etkileşimi hakkındaki görüşleri altüst ediyor.

Bağışıklık sisteminin stresle mücadeledeki rolü

Bilimciler bağışıklık sisteminin beyni zorlu psikolojik gerginlik anlarında desteklediğini ortaya koydu. Araştırmacılar, uyumlu bağışıklığı ya da edinilmiş bağışıklığı olmayan farelerin stresli durumlarda hem uzaysal öğrenme davranışlarında eksiklik olduğunu hem de olumsuz sosyal davranışlarda bulunduğunu ifade etti. Farelerin diğer farelerden ziyade hareketsiz nesnelerle vakit geçirmeyi tercih ettiği görüldü. Bu durum stresli durumlarla baş etme konusunda bağışıklık kazanmamış olmanın, öğrenmeyi gerektiren konularda daha kötü performanslara yol açtığı anlamına gelebileceğini gösteriyor. Ayrıca stresli durumlara karşı bağışıklık elde edebileceğimiz ve bu durumlarda daha iyi şekilde başa çıkabilecek tepkiler geliştirebileceğimiz anlamına geliyor. Böylece stres her zaman performansımızı düşüren bir etken olmak zorunda olmayabilir. Daha önemlisi, bağışıklık sistemimizin bizi stresli zamanlarda desteklediğini biliyoruz.

Bu araştırmanın sonuçları, stresin sadece beyin tarafından deneyimlenen psikolojik bir durum olmadığını, bağışıklık sisteminin beyin ile iletişimde önemli bir rol oynayarak stresli zamanlarda destek sağladığını gösteriyor. Yani sağlığımıza daha fazla vakit ayırmak ve  sağlıklı bir yaşam tarzı edinmek, performansımıza destek olacak ve bağışıklık sistemimizin en iyi şekilde çalışmasını sağlayacaktır.

Kaynak: Forbes