20 dakikada kanser tespiti

Hastalıkların teşhisi konusunda tıp son dönemde çok ilerledi. Ancak bu teşhis süreci çoğu zaman büyük laboratuvarlarda birkaç hafta süren testler gerektiriyor. Bu da erken teşhis için çok değerli olan zamanın harcanmasına sebep oluyor. Bu probleme bir çözüm bulmak ve hastalık teşhisini herkese ulaştırabilmek için harekete geçen QuantuMDx adlı İngiliz firması Q-Poc cep laboratuvarını üretti.

Bir cep telefonu büyüklüğünde olan Q-Poc, tüm analizleri sadece 20 dakikada tamamlıyor. Cihazın bu kadar hızlı olmasının sebebi, laboratuvar analizlerinde olduğu gibi hastalığa dair protein örneklerini değil patojenlerin DNA’larını araştırıyor olması. Q-Poc mikroakışkan teknolojisi ile çalışıyor. Cihaza konulan sıvı, iki filtreleme aşamasından geçiyor. İlk aşamada orijinal sıvıyı moleküler seviyede bir çorba haline getiren cihaz ikinci aşamada bu karışımın içinden DNA’ları ayıklıyor. Negatif yüklü polimerler tarafından izole edilen DNA’lar daha sonra incelenerek hastalık olup olmadığı tespit ediliyor.

Sistem çok karmaşık görünmüyor ancak bu teknik tıp dünyasında bir devrim niteliğinde. Özellikle hastanelere ve büyük laboratuvarlara erişimi olmayan yoksul bölgeler için çok büyük bir gelişme olacak olan Q-Poc, gelişmiş ülkelerde de iş gücünün çok daha verimli kullanılmasını sağlayacak. Cihazın içinde bulundan GPS vasıtasıyla da hangi bölgede hangi hastalığın tespit edildiği belirlenerek bu veriler tek bir merkezde toplanacak. Daha sonra bu büyük veri ile hastalıkların sebepleri ve yayılma nedenlerinin tespit edilmesi mümkün olacak.

Prototip hazır, 2018’de piyasada

QuantuMDx şu anda verem hastalığını tespit edebilen bir prototip geliştirmiş durumda. İleride pek çok kanser türünün de aynı yöntemle tespit edilebileceği ifade ediliyor. Prototip bu yılın sonuna kadar testlere tabi tutulacak. Üreticiler cihazın çok yüksek oranda doğru teşhis yaptığını ve sorunsuz çalıştığını ifade ediyor. Yıl sonunda Dünya Sağlık Örgütü‘nden alınacak onay ile cihazın seri üretiminin yapılması planlanıyor. İlk etapta hastaneler ve sağlık profesyonellerine satılması ve ihtiyaç duyulan bölgelere gönderilmesi planlanan cihazın 2018’den itibaren herkes için satışa sunulması düşünülüyor.

Özellikle bu yıl yapılacak olan testler oldukça maliyetli. Ancak Gates Derneği ve Clinton Derneği‘nden destek alan firma bu testleri gerçekleştirmekte zorlanmayacak gibi duruyor. Cihaz piyasaya çıktığında her kullanımın maliyetinin 3 sterlin (12,5 lira) olması bekleniyor. Cihazın maliyeti ise şimdilik bin sterlin (4 bin 235 lira) olarak tahmin ediliyor ancak seri üretime geçilmeden bu fiyatın üçte birine kadar düşürülebileceği düşünülüyor.