“Yayayı mı ezeyim, yolcuları mı öldüreyim?”

MIT araştırmacıları tarafından geliştirilen The Moral Machine adlı oyun, sürücüsüz araçların karşılaşma ihtimali olan ahlaki ikilemlerin yanıtını arıyor.

Otonom araçlar yavaş yavaş yollarda yerini almaya başlarken, yazılımcılar da bu araçların ikilemde kaldığı durumlarda nasıl karar vereceğini belirlemekle uğraşıyor. Muhtemel bir kaza anında aracın önceliği içindekilerin can sağlığını korumak mı olmalı, yoksa mümkün olduğunca fazla hayat kurtarmak mı? MIT‘de geliştirilen yeni bir proje, bu etik kurallarını bir oyunla birleştirerek, yazılımcıların karşı karşıya kaldığı sorulara yanıt arıyor.

The Moral Machine (Etik Makinesi) adlı oyun, trafikte karşılaşılması muhtemel bazı senaryolar sunarak otonom araçların bu durumlarda nasıl karar vermesi gerektiğini -bize- soruyor.

Oyunun yönelttiği ahiret soruları

Otonom araç, kontrolsüzce yola çıkan 5 kişiye mi çarpmalı yoksa direksiyonu refüje kırıp araçtaki iki kişinin ölümüne mi sebep olmalı? Eğer başka hiçbir seçenek yoksa, bir grup genç yayaya mı yoksa yaşlı yayalara mı çarpmak gerekir. Kedi ve köpeklere çarpmamak için bir doktora ya da bir iş adamına çarpar mısınız? Sadece iki seçenek olsa, trafik kurallarına uyan bir grup evsize mi yoksa kendisine kırmızı ışık yanmasına rağmen yola atlayan bir çocuğa mı çarparsınız? (eski bir tartışmanın yeni bir türevi).

moral-machine

Birebir aynısı olmasa da buna benzer kararlar sürücüsüz otomobiller tarafından çok kısa bir süre içerisinde verilecek. Örnekler durumun ne kadar kötü olabileceğini gözler önüne seriyor. Oyunda hamile kadınlardan küçük çocuklara kadar pek çok seçeneğe yer veriliyor. Oyunun sonunda sizin verdiğiniz cevaplar, oyunu oynayan diğer kişilerin cevapları ile birlikte toplanıyor.

Önce kadınlar, çocuklar ve insanlar

Şimdiye dek çoğu kullanıcının verdiği cevaplar erkeklerden ziyade kadınların, yaşlılardan ziyade gençlerin, hayvanlardan ziyade insanların korunması gerektiği yönünde. Ancak yolcunun hayatı ile yayaların hayatı söz konusu olduğunda oyuncular neredeyse yarı yarıya bölünmüş durumda.

MIT’ye göre deney hem insanların, ahlaki ikilemler sırasında makine davranışı konusunda görüşlerini almak için hem de muhtemel senaryoların ahlaki sonuçları konusunda tartışma başlatmak için tasarlandı. Şimdilik oyuncuların tercihleri sadece bir düşünce egzersizi olarak kullanılıyor. Ancak Lyft’in kurucularından John Zimmer’ın da dediği gibi birkaç yıl içerisinde otonom araçlar bu tarz soruları yanıtlamak zorunda kalacak.

Bu süre içerisinde sıradan insanlar olarak oyunu oynayıp, gelecekte makinelerin nasıl davranması gerektiği konusunda geliştiricilere fikir verebiliriz. Ve unutmayalım ki ağaç yaşken eğilir!

Kaynak: Mashable


3 yanıt

  1. Ali Fuat avatarı
    Ali Fuat

    Bu sadece ahlaki değil aynı zamanda insani ve hukuki de bir durum. Şu kişinin yaşam hakkı şundan daha efdaldir demekte hiç kimsenin ne hakkı ne haddi olmamalıdır. Yaşlıların yaşam hakkını gençlere kadınların yaşam hakkını erkeklere vb tercihlerin doğrusu olmaz. Kişi kendi kontrolünde olan araçta yoldaki yayaya zarar vermemek için kendini riske atabilir ama bu tamamen kendi inisiyatifi ile alabileceği bir karardır yada terside geçerlidir. Yada yaya kendini bilerek araç altına atan bir intihar girişimcisi de olabilir. Kaldı ki kaza hallerinde yayaların ve yolcunun alabileceği farklı insiyatifler çok farklı sonuçlar doğurabilir bunun hesaplanması ve buna göre otonom sürüş planlanması çok mümkün müdür bilemiyorum. Yok illa kişisel insiyatifi devre dışı bırakan sistemlere geçilecekse bunun için gerekirse farklı kurallar ve farklı şehir altyapıları hazırlanıp sonrasında kullanıma geçilmesi gerekir
    Hukuki olarak kurala uymayanın kurala uyana tercih edilmesi bile bu konuda geçerli cevap olmayacaktır.
    Konuya külliyen retçi gibi daldım ama otonom sürüş yapabilen araç yapabiliyorsak neden hem yolcu hemde yayalar için aynı anda farklı önlemler alabilen mekanizmalar oluşturamıyoruz. Yada trafik sistemini kurallarını ve altyapısını da değiştiremiyoruz.
    Konunun apayrı bir boyutu da var ama şimdilik yorumlamak doğru gelmedi.

  2. Ipek AG avatarı

    Oyunu oynadim. Icinde bulundugum aracin BENI korumaya yonelik kararlar vermesini beklerim.

Yorumunuz: