Okyanuslardaki plastiği temizlemek için çalışan 5 girişim

Okyanuslarımız on binlerce değişik canlı türü için büyük bir yuva. Dünya yüzeyinin yaklaşık yüzde 72’sini kaplayan okyanuslar Dünya’daki suyun yüzde 97’den fazlasını içeriyor ve üretilen oksijenin yarıdan fazlasını üretiyor.

Tabii biz karada yaşamaya mahkum olanlar bu saydıklarımızı kolayca unutabiliyoruz. Daha nicesinde olduğu gibi okyanus ekosistemi de çeşitli insan kaynaklı sorun ile tehdit altında. Bunlara örnek olarak; aşırı balık avcılığı, küresel ısınma, okyanus asitlenmesi ve kirlilik verilebilir. Her gün büyük şehirlerden tonlarca plastik (örneğin alışveriş poşetleri, plastik şişeler, vb.) okyanuslara akıyor.

Tabii enseyi karartmamak lazım. Türümüz tüm bu umut kırıcı etkilere sebep olsa da, yaratıcı çözümler de bulabiliyor. Aşağıda okyanuslardaki plastiği temizlemek üzere çalışan 5 adet girişimi bulabilirsiniz.

Ocean Cleanup

Daha önce de haberlerimizde bahsettiğimiz ve bugüne kadar 30 milyon Dolar yatırım alan, 22 yaşındaki Boyan Slat tarafından yönetilen “Ocean Cleanup” okyanusları temizleme çalışmalarında U-şeklinde akıntıları izleyen ağlar kullanmayı öneriyor. Bu ağlara takılan plastik atıklar geri dönüştürülmek üzere toplanacak. Daha önce de bahsettiğimiz gibi Büyük Pasifik çöp alanındaki atığın yüzde 50’sini 5 yıl içerisinde temizleme gibi bir iddiaları var ve çalışmalarına başlayacakları Alemada Deniz Üssü ile kira anlaşmalarını imzaladıklarını yakın bir zamanda açıkladılar.

Seabin Project

Bir diğer girişim olan ve projenin başlangıcında kendisinden bahsettiğimiz “Seabin Project”, içinde ufak bir vakum oluşturacak elektrik pompası ve filtreden oluşan yüzen çöp kutularını, atıklar için bir diğer önemli kaynak olan liman, marina gibi alanlara koymayı düşünüyor. Konulacak her bir yüzen çöp kutusunun günde ortalama 1,5 kilogram çöpü toplaması planlanıyor. Ayrıca deniz yüzeyindeki yağ da çöp kutusunun altındaki bir haznede toplanabilecek.  

Okyanus kirliliğinin önüne geçilmesinin, diğer büyük problemlerin çözümünde olduğu gibi, eğitim ve sistematik bir değişimden geçtiğine inanan Seabin girişimcileri, okullar için okyanus kirliliği sorununa çare arayan açık kaynaklı bir eğitim programı geliştirip, kanun koyucuları etkilemek için aktif lobi faaliyetleri yürütüyorlar.

Recycling Technologies

“Recycling Technologies” ise kirliliğin başka bir boyutu olan, nihai olarak okyanuslarda kendini bulan henüz hiç ya da yeterli oranda geri dönüştüremediğimiz plastiklerin tamamını kullanabileceğimiz ham maddelere dönüştürmeyi vadediyor. Plastiği kendi ürettikleri bir makinede Plaxx adını verdikleri düşük sülfürlü bir yağ, yakıt, plastik ham malzemesi ve parafine dönüştürebilen girişim, Mart ayında 3,7 milyon sterlinlik bir yatırım aldığını ve bu yatırımı 2027’ye kadar 10 milyon ton plastik geri dönüşümü yapabilecek kapasiteye gelmek için kullanacağını açıkladı.

5 Gyres Institute

“5 Gryres Institute” eğitim, bilim ve macera ile küresel plastik sorununu çözmeyi misyonu olarak belirlemiş bir kurum. Asıl amacı kirliliği kaynağında çözmek. Bu doğrultuda okyanuslardaki araştırmalar sonucunda buldukları ve genellikle kozmetik ürünlerinde kullanılan mikro-boncukların (milimetre boyunda plastik tanecikleri) Amerika Birleşik Devletleri’nde kullanımının yasaklanması konusunda yaptıkları kampanyada başarılı olarak, Başkan Obama’nın Mikro-boncuksuz Su Kanunu’nu imzalamasını sağladılar (bu arada mikro-boncuklar Dünya’nın çoğu bölgesinde yasak değil).

Girişim, insanlar, politikacılar ve şirketlerle çalışarak kirliliği kaynağında kesmeyi amaçlıyor. Kurucu Marcus Eriksen‘in aktardığı gibi, “Okyanuslara giden kirliliği kesmek sorunun asıl nedeninden uzak bir yaklaşım. Denizleri temizleyerek sorunun gelecekte tekrar oluşmasını önleyemiyorsunuz. Önemli olan kaynağın kesilmesi”.

Origin Materials

Geri dönüştürülebilirlikle uğraşan bir diğer girişim de “Origin Materials”. Geleneksel olarak, plastik şişeler geri dönüşebilir olan PET’ten üretilir, ama bazı plastik şişeler geri dönüştürülemez petrol ürünlerinden de elde edilebiliyor.

Yakın zamanda 40 milyon Dolar daha yatırım alan Origin Materials’ın (önceki adıyla Micromidas) nihai amacı içerisinde biyo-malzeme bulunan ve yüzde 100 geri dönüştürülebilir plastik şişe üretmek. Şu an halihazırda çalıştırdıkları deneme tesislerinde talaş, karton gibi biyo-malzemelerle yüzde 80’e kadar geri dönüştürülebilir plastik şişe üretmiş durumdalar.

Küresel Bir Zorluk

Tüm yukarıda saydığımız girişimlerin temel özelliği hepimizi ürküten küresel bir sorunu ele alıp bunu yıkıcı bir inovasyon yaratmak için şans olarak görmeleri. Daha önceki bir haberimizde de vurguladığımız gibi “En büyük problemler aslında en büyük iş olanakları”. Okyanuslardaki plastik sorunu kesinlikle önemli bir problem ve aynı zamanda inovatif çözümler için bir fırsat.

Kaynak: SingularityHub