Milyarlık soru: Post-it’in mucidi kim?

Alan Amron pille çalışan su tabancası, dijital fotoğraf çerçevesi, lazerli maç izleme sistemi gibi çeşitli icatların sahibi, halihazırda 40 tane patenti olsa da onun istediği bu zamana kabul edilmemiş olan icadı post-it kağıtları için takdir görmek. Her zaman elimizin altında olan, arkası yapışkanlı kağıtlar, 3M şirketi sayesinde dünyaya yayılmıştı.

Amron’ın post-it fikri eşine bir not yazmak istediğinde bir sakız alıp kağıdın arkasına yapıştırmasıyla ortaya çıktı. Amron’a göre, 3M şirketi daha sonradan Post-it olarak adlandırılan ürünü üretmeden tam bir yıl önce 1973 yılında kendisi Press-on Memo adını verdiği şeyi zaten üretmişti. O yıl New York’taki bir ticaret sergisine icadıyla birlikte gidip 3M şirketi çalışanlarıyla tanıştıktan sonra herhangi bir cevap alamadı.

Şirkete daha önceden dava açmış olmasına rağmen şimdi de Fort Lauderdale federal mahkemesinde dava açmaya hazırlanıyor. Amron 400 milyon dolar tazminat talep etmesine rağmen kendisi için tazminattan daha önemli bir nokta olduğunu şu sözlerle ifade etti: “Benim tek istediğim post-it’i icat edenin ben olduğumu kabul etmeleri, Allah’ın her günü post-it’in kendi icatları olduğunu söylüyorlar bu da benim itibarımı zedeliyor.”

Şirkete göre ise durum daha farklı; onlar post-it not kağıtlarının Arthur Fry ve Spencer Silver tarafından icat edildiğini söylüyorlar. Silver, yapıştığı zemini tahrip etmeyen ve tekrar tekrar kullanılabilen yapıştırıcı bir madde bulduktan sonra Fry da yapıştırıcıyı küçük kağıtların arkasında kullanma fikrini akıl etti.

Bu ilk değil

Farklı insanlar aynı zamanlarda birbirlerinden habersiz bir şeyler ürettikleri için böyle şeyler yaşanabiliyor, buluşlar tarihinin de bu gibi olaylarla dolu olduğunu görüyoruz. Mesela, Texas Instruments ve Fairchild Semiconductor şirketleri mikroçipi ilk kimin bulduğu ve patenti kimin hak ettiği konusunda on yıl boyunca mahkemede mücadele verdikten sonra bir orta yol bularak her iki şirkete de lisans verilmesine karar verildi.

Amron’ın davası için henüz kesin bir tarih yok. 3M şirketi sözcüsü Donna L. Fleming Runyon şirketin davanın reddi için dilekçe vereceğini bildirdi. Federal yargıç ise her iki tarafın da bir orta yol bulmaya ve anlaşmaya çalışmalarını talep ediyor.

Bütün bunlar olurken 3M şirketi bir şeyler icat etmeye devam ediyor: 2015 yıl sonu raporuna göre şirket 565 ABD patenti almış, bununla birlikte şirketin toplam patenti 105,000’i aşmış oluyor.