Haftanın Özeti: 56

Bilim / Yazılım / Donanım

Yazılım, donanım, bilim, teknoloji, uzay ve ötesi.

• 41 yaşındaki İtfaiye Memuru Patrick Hardison’ın kafası 2001 yılında müdahale ettiği bir yangın sırasında çatının çökmesi sonucu tamamen ağır derecede yandı. 3 ay önce geçirdiği ve 100 kişilik bir ekibin 26 saat boyu yürüttüğü başarılı bir yüz nakli ameliyatıyla kaybettiği gözkapakları, dudakları, kulakları, burnu ve hatta saçları yenilendi (UYARI: Bazı görüntüler kimileri için rahatsız edici olabilir).

• Cassini, NASA tarafından Satürn gezegenini keşfetmek için gönderilen insansız bir uzay aracı. Hedefine ulaştığı 6 Şubat 2004 tarihinden bu yana sürekli fotoğraflar çekiyor. Wall Street Journal gazetesi 341 bin 805 karelik bu arşivi derleyerek 3 saat 48 dakikalık bir videoya dönüştürmüş. “Bu kadar uzun bir videoyu kim izler?” diyorsunuz ama başlayınca kendinizi kaptırmak işten değil. İnsan gerçekten hayret ediyor.

• Sydney Üniversitesi ilk defa bir gezegenin oluşumunu kayda geçirmeyi başardı. Üstelik dünyadan tam 450 ışık yılı uzaklıkta!

• Bir Silikon Vadisi girişimi olan Spire, kendi geliştirdiği nanosat adlı küçük uydularıyla isteyen herkesin kendi uzay gözlem aracına (üstelik günde 35 dolar gibi düşük bir bedel karşılığında) sahip olabilmesini bağlıyor. Ardusat tarafından yönetilen bu süreçte 1,3 megapiksel çözünürlüklü bir kamerayla kendi görüntülemelerinizi yapmanız mümkün hale geliyor. Aynı araçlarla isterseniz manyetik alan, kızıl ve morötesi ışınları da ölçebiliyorsunuz.
• Santa Barbara Üniversitesi’nden bir grup kan şekerini dengelemek için kullanılan ve iğneyle vücuda enjekte edilen insülini hap ile alınabilir hale getirdi. Diyabet (şeker) hastalarının günlük rutinleri arasında yer alan bu işlem iğne korkusu olanlar için stres kaynağı olması ötesinde hijyenik sorunları da beraberinde getiriyor. Ağız yoluyla alınacak hap üstündeki denemeler bu seçeneğin de aynı derecede etkili olduğunu ortaya koydu.

• Sahiplenici hücre terapisi (adoptive cell therapy / ACT) adı verilen yöntem vücudun doğasında yer alan T hücrelerinin kanserli hücrelerle savaştırıyor. Kan ve lenf kanserlerinde umut verici sonuçlar doğuran bu yöntem (Avustralya) Montreal Üniversite Hastanesi’nden bir grup bilimcinin katkılarıyla deniz kabuklarından elde edilen bir maddenin milyonlarca T hücresiyle birleştirilmesiyle daha da etkin bir hale geldi. Bu şekilde elde edilen jel vücuda enjekte edildiğinde tümörü bularak etrafını sarıyor ve kabuğuna hapsettiği kanserli hücreleri yok etmeye başlıyor.

• İnanması garip gelse de California Üniversitesi’nden Profesör Richard Levenson tarafından yapılan bir çalışmada röntgen filmleri üstündeki incelemede -eğitimli- güvercinlerin kanser oluşumunu en az doktorlar kadar iyi teşhis ettiği ortaya çıktı. (BONUS: 50 yıl önce yapılan başka bir araştırmada güvercinlerin yüzlerinden insanları ayırabildiği, yüz ifadelerini anladığı ve harfleri ayırd edebildikleri ortaya çıkmıştı).

• İsveç / Umea Üniversitesi sadece bir damla kan örneğinden kişide kanserli hücre olup olmadığını yüzde 96 doğruluk payıyla tespit edebilen bir yöntem keşfetti.
• Stanford ve California Üniversiteleri tarafından gerçekleştirilen bir çalışmaya göre 2050 yılında dünyanın tamamı güneş ve rüzgar gibi yenilenebilir kaynaklarla ihtiyaç duyduğu bütün enerjiyi sağlayabilir (Türkiye ile ilgili projeksiyon da burada).

• ABD’de gıda ve ilaçları düzenleyen kurum FDA insan beslenmesi için genetiği değiştirilmiş ilk canlıya onay verdi. AquaBounty Technologies tarafından ‘üretilen’ bu canlı bir somon balığı oldu. Atlantik Denizi’nde yetişen somonlardan yapılan ara form 1995 yılından bu yana kurum tarafından inceleniyordu. En düşündürücü detay FDA’in bu balıkların ambalajında ‘genetiği değiştirilmiştir’ etiketi bulunmasına gerek duymaması oldu (üreticiler ‘isterse’ koyabilecek). Gerekçesiyse yeni somonun geleneksel somondan besleyicilik ve yan etki açısından bir farkı olmaması.

• Yaz aylarının kabusu sivrisinekler yarattıkları rahatsızlığın ötesinde kimi ülkelerde taşıdıkları sıtma virüsünden dolayı birçok hastalığın ve ölümün de sebebi. California Üniversitesi tarafından yürütülen bir çalışma bu canlıların dillerinde bulunan 68 tat algılayıcıdan yola çıkarak insan kanının tercih etmeyecekleri bir tada ulaşmasını sağlamaya çalışıyor.

• İran / Tahran Üniversitesi 2008 yılından bu yana üstünde çalıştığı Surena kodlu insansı robotun Surena III kodlu modelini bu hafta basına tanıttı. İnsanla iletişim ve etkileşim kurabilen, ses ve yüz tanıyabilen 1.90m boyundaki robot objeleri de algılayıp tanıyabiliyor.

• NASA ise bir çift R5 Valkyrie kodlu robotu Mars gezegenine ulaşmak için yapacağı insanlı uzay yolculuğunda yardımcı olabilmesi için geliştirilmeleri adına ABD’deki MIT ve Northeast Üniversitesi’ne verdi.Valkyrie, 1.90 metre boyunda ve 125 kilo ağırlığında.

• Robotik alanda çözümler geliştiren Neurela şirketi tarafından geliştirilen Selfie Dronie adlı uygulama yüz tanıma teknolojisini drone kontrol sistemiyle birleştirerek kendisine tanımlanan hedefi otonom şekilde bulup takip ediyor. Teknoloji adına heyecan verci fakat bazı olası kullanım senaryoları adına ürpertici.

• IBM’in yapay zeka alanında hizmet veren süperbilgisayarı Watson sosyal medya ve 200 e-ticaret sitesi ve binlerce blogdan topladığı (herkese açık) kullanıcı izlenimi, yorum ve paylaşımlardan yola çıkarak yılbaşı alışverişinde en çok satacak ürünleri öngörecek. Watson Trend adlı mobil uygulamayla siz de fikir edinebilirsiniz.

• Francis Tresham ve Sid Meier tarafından yaratılan ve 1991 yılında hayatımıza giren Civilization sıra bazlı strateji, oyun tarihine birçok ilki sokmuş ve yüzlerce benzerinin doğumuna yol açmıştı. Sıfırdan başlayarak bir uygarlık kurma ve bu süreçte onu ekonomik, diplomatik ve askeri alanlarda ayakta tutabilmeyi hedefleyen Civilitazion’dan doğan türevlerden biri de ücretsiz olarak oynanabilen Freeciv olmuştu. Freeciv bu hafta 20 yaşını geride bıraktı. Ve hala keyif vermeye devam ediyor! (BONUS 1: Amiga çağının Dino Dini imzalı efsane futbol oyunu Kick Off da 25 yıl sonra PS4 ve PS Vita’ya geliyor! BONUS 2: Bir İngiliz ise aynı dönemin diğer futbol efsanesi Sensible Soccer’ı Sociable Soccer ismiyle yeniden ekranlara yansıtmaya çalışıyor)

• Eski oyunların hasretini çekenler için ilaç olacak girişim: Tiny Arcade. Hiçbir lehim ve programlama gerektirmeden montajını tamamlayıp kullanmaya başlayabileceğiniz mini bir arcade sistemi. Çok tahrik edici (ve aynen ismindeki gibi ‘tiny‘).

• Yıldönümlerine el atmışken değinmemek olmaz; Microsoft Windows da 30 yaşına girdi malum. The Verge masaüstlerinden yola çıkarak ilk sürümden bugüne (yani 1.0’dan 10’a) bir derleme yapmış. Aşağıdan inceleyebilirsiniz.

• Neverware cloud tabanlı işletim sistemi CloudReady ile 20 dakikadan az bir sürede eski bilgisayarlarınızı işlevsel Chromebook cihazlarına çeviriyor.

• Intel Knights Landing kodlu Xeon Phi işlemcisini workstation bilgisayarlara getiriyor. 72 çekirdekli bu işlemci serisi masaüstü sistemlerdeki performans başlığında yepyeni bir sayfa açacak.

• LG akıllı saat serisine ait The Watch Urbane’nin ikinci versiyonunun satışını ciddi donanım hatası sebebiyle durdurdu. Firma tarafından yapılan açıklamada günlük kullanımda sorun yaratacak ciddi bir donanım probleminin mühendislerin gözünden kaçtığını belirtti. Ürünün ne zaman düzeltilip satışa sunulacağına yönelik bir bilgi ise paylaşılmadı.

• Sızıntılara bakılırsa Samsung yakında yeni bir kapaklı cep telefonu piyasaya sürecek. SM-W2016 kodla model Galaxy S6’nın kapaklı versiyonunu andırıyor. 3,9 inçlik süper AMOLED ekran, 64 bitlik işlemci, 3GB bellek, 64GB kapasite ve biraz daha fazlası…

• İçki kabına benzer ilginç tasarımıyla dikkat çeken Explorer X1 adlı cihaz yüksek kaliteli (hi-fi) dijital müzik tutkunları için açık kaynaklı bir platform sunuyor. WAV, AIFF ve FLAC gibi dosya formatlarını destekleyen cihaz 24-bit / 192kHz kalitesindeki parçaları çalabiliyor. Android 4.2 üstünde çalışan sistem gücünü dört çekirdekli 1,6GHz hızında bir Rockchip işlemciden alıyor. 3.700mAh gücünde pil içeren Explorer X1 Burr Brown imzalı bir dijitalden analoga dönüştürücüye (DAC) sahip. Finder kodlu özel tasarım kulaklığını da unutmayalım (250 dolar).

• Yıllar boyu hemen her şeyden koptuğumuz araç içleri artık teknoloji şirketlerinin yeni -bakir- ilgi alanı. OpenCar, bu alandaki farklı girişimlerden biri. InsideTrack adlı geliştirme hizmeti sayesinde herkesin kendi uygulamasıyla yer alabileceği bir multimedya / eğlence cihazı.
• Vivalnk firmasının geliştirdiği bebek termometresi FeverScout çocuğunuzun ilk giyilebilir cihazı olmaya aday. Kısa sürede şarj edilebilen piliyle sadece ateşi yükseldiğinde değil; sürekli vücudunda yapışık olarak çalışıyor. Sonuçları geçmişten bugüne cep telefonunuzdaki uygulama üstünden takip edebiliyorsunuz. Sıradışı bir ateş yükselmesinde erken uyarı almak da cabası.

https://www.youtube.com/watch?v=PMBjyc61EcI

• Atmotube, parmak kadar boyuyla bulunduğunuz ortamın havasının kalitesini ölçüyor ve cep telefonunuzun ekranına yansıtıyor. Havayı temizlemek değil ama en azından kirli ve sağlıksız havaya sahip yerlerden uzaklaşmak elimizde. Ağrıyan baş, yanan göz, kuruyan geniz kaderimiz olmayabilir. 85 dolar.

• 1,5 milyon dolar yatırımla hayata geçen Dojo, evinizin internet ağında meydana gelebilecek tehlikeleri ve saldırıları tespit edip engelliyor ve size haber veriyor. Büyük bir çakıltaşı görünümündeki cihaz bunu kendine ait bir teknoloji ve algoritma kullanarak gerçekleştiriyor. Kullandığınız cihazları tanıyıp yabancı bir cihaz bağlandığında uyarıyor. Ayrıca cihazlarınıza gelen bildirimleri de görsel uyarılarla size hatırlatıyor.

https://www.youtube.com/watch?v=C2gIXinfy-A

• Neat markasının bu hafta tanıttığı Widget serisi mikrofon USB üstünden bilgisayarınıza bağlanıyor ve yüksek kaliteli ses aktarımı yapıyor. Podcast, amatör kayıt gibi kullanımlar için ideal. Birçok farklı renk ve şekle sahip. 99 dolar.

• Google’ın web tarayıcısı Chrome kullanan mobil cihaz sayısı bir yılda 400 milyondan 800 milyona ulaştı.
• HATIRLATMA: Gelişmeler burada bitmiyor! Diğer kategori başlıklarına aşağıdaki menüden ulaşabilirsiniz.