Haftanın Özeti: 45

Bilim / Yazılım / Donanım

Yazılım, donanım, bilim, teknoloji, uzay ve ötesi.

• 2009 yılında Carnegie Mellon Üniversitesi tarafından yürütülen bir araştırma günde 6 saatten az uyuyanların grip olmaya 4 kat daha meyilli hale geldiğini ortaya koymuştu. Aynı araştırmanın izinden giden yeni bir çalışma bu hafta yayınlanan sonuçlarında uykusuzluğun sadece grip değil; başka birçok hastalığa da davetiye çıkardığını gösterdi.

• 2006 yılından bu yana 5 bin kişi üstünde gerçekleştirilen bir araştırmanın sonucuna göre bilgisayar, tablet, cep telefonu gibi teknolojik cihazları kullanmak yaşlılık döneminde ‘zihin yavaşlaması’ gibi bilişsel yetenek sorunlarını 10 seneye kadar geciktirebiliyor (cep telefonunlarına sudoku yüklenmeye başlasın!).
• California Üniversitesi’nden Jiwoong Park yeni nesil giyilebilir cihazlarda kullanılacak bir kablosuz iletişim altyapısı geliştirdi. Yeni sistem veriyi aktarmak için insan bedenini kullanıyor, çok daha az güç tüketiyor ve bluetooth’tan çok daha az yayılım yaptığı için sağlık endişeleri açısından da daha avantajlı. ‘Kişisel Ağ’ kavramı kelime anlamıyla bir şey ifade edecek anlayacağınız.

• Echo Pixel’in sağlık sektörüne yönelik çözümü doktorların operasyon yapacağı organ ve bölgeleri öncesinde tarayıp yapay gerçeklik platformunda aktararak inceleyebilmesini, simülasyonlar yapabilmesini sağlıyor.

• California / Los Angeles Üniversitesi ‘nden (UCLA) bir grup Bilimci felç geçirerek hareket etme yeteneğini kaybeden Mark Pollock adlı bir Amerikalıyı zihin kontrollü harici iskelet (exoskeleton) yardımıyla yeniden yürütmeyi başardı. Bilim ve sağlık adına devrim niteliğinde bir kilometre taşı.

• Tufts Üniversitesi ipek temelli biyolojik bir mürekkeple organik doku basabilen bir 3D yazıcı geliştirdi. İçeriğinde ilaç etken maddeleri, antibiyotikler de kullanılabiliyor.

• Şili’de inşası süren LSST (The Large Synoptic Survey Telescope) adlı teleskop mevcut örneklerinden farklı bir yapıya sahip olacak. 10 yıl boyu gözlem yapacak cihaz, 3 bin 200 megapiksellik kamerasıyla gözlemlenebilen evrenin -Google Maps benzeri- haritasını çıkaracak. Bu kadar yüksek çözünürlükte çekilen karelerin her biri Ay yüzeyinin 40 katı büyüklüğe sahip olacak. Yıllık kayıtların dosya boyutu 6 milyon gigabaytı geçecek. Kameranın üretimi ve denenmesi toplam 5 yıl alacak.

• Önceki özetlerde serüvenine yer verdiğim New Horizons adlı uzay aracı Plüton’a ulaşıp bize muhteşem fotoğraflar yolladı ama yolculuğu bitmedi. NASA’nın yeni hedefi 1 milyar 610 bin kilometre öteye yerleştirdi. 2014 MU69 adlı bu gezegene ulaşmasının 3 yıl alması bekleniyor.

• 1998 yılından bu yana Dünya’nın alçak yörüngesinde dolanan (dolayısıyla uygun hava koşullarında çıplak gözle bile gözlemlenebilen) 100 milyar doları aşan maliyetle inşa edilen Uluslararası Uzay İstasyonu dönüşümlü olarak üye ülkelerden astronotları ağırlamaya devam ediyor. Şahsen o şanslılar arasında olamayabiliriz. Ama bu makus kaderi internet sayesinde değiştirebiliyoruz. İstasyonu online olarak gezmek artık mümkün (unutmadan; dilerseniz uzay istasyonunun gözünden yeryüzünü de web üstünden canlı izleyebilirsiniz. Elbette dünyanın aydınlık yüzünde denk geldiyseniz. Neyse ki Dünya çevresini günde 15 kez turladığından dolayı ‘aydınlığa kavuşmak için çok beklemek zorunda kalmıyorsunuz).

• ‘Kusursuz derecede güvenli’ terimiyle ‘internet’ terimi bir arada büyük bir tezat oluşturuyor. Ama kuantum bilişim (quantum computing) ile durum farklı. ABD’nin ulusal güvenlik teknolojilerini geliştiren Los Alamos National Labs’in 2011 yılından beri kuantum üstünde çalışan bir ‘paralel internet’ kullandığı 2013’te ortaya çıkmıştı. Çin’in büyük gizlilik içinde kuantum tabanlı iletişim sağlayacak uydu geliştirdiği yine haberlere yansımıştı. Neredeyse bütün iletişimin dijitalleştiği çağda güvenliği ‘kırılmaz’ seviyesine getirmenin en garantili yolu olarak görünen bu yapı yakında şifreler konusunda da endüstri standardına dönüşecek gibi görünüyor.
• Seslendirme Sanatçısı Susan Bennett‘ı ismen bilmiyor olabilirsiniz. Ama sesine mutlaka aşinasınız. Çünkü onu her gün yüz milyonlar dinliyor. Bennett, Apple’ın yapay zeka uygulaması Siri‘ye sesini veren kadın. CNN’in kendisiyle yaptığı bir röportajda ilginç bir ‘karşılaşma’ yaşanmış.

https://www.youtube.com/watch?v=T6boqUfzUD8

• Apple bu yılın Mart ayında sanal gerçeklik alanında uzmanlaşan Metaio şirketini satın almıştı. Geçtiğimiz günlerde Microsoft’un sanal gerçeklik gözlüğü HoloLens‘in ekibinden kilit bir yöneticiyi de transfer edince ister istemez akla şu soru geldi: Yeni Apple cihazı bir sanal gerçeklik gözlüğü mü olacak?

#BugünÖğrendimKi halen kullanılmakta olan en eski bilgisayar yazılımı 1982'de hayatımıza giren AutoCAD'miş (http://t.co/bNvIMpmdTS).

— M. Serdar Kuzuloğlu (@mserdark) September 2, 2015

• Yeni cep telefonu markalarından biri de Nextbit. Köşeli tasarımıyla oldukça hoş görünen ve sıradışı renkleriyle dikkat çeken Android temelli bu telefonun geleneksel özelliklerinde sıradışı pek bir şey yok. Ayrıştırıcı özelliğine dair ipucu arka kapağındaki 4 küçük LED ışıkta gizli. 349 dolarlık telefon standart olarak 32GB belleğe sahip. Ancak her kullanıcı 68GB boyutunda ekstra bulut (cloud) depolama hizmetine sahip oluyor. Özetle ücreti karşılığında arttırılabilecek kapasitesiyle sanal da olsa sonsuz bellekli bir telefon. Kulağa hoş gelse de dosyalara erişim için mobil veri paketinin kotasını kemirecek olması da bir o kadar düşündürücü.

• iPhone’un karıncalar üstündeki garip etkisine şahit olalım (denedim, yüzde 100 çalışıyor!).

• Cep telefonu şarjı günlük rutinimizin en önemli maddelerinden biri malum. Bu konudaki çözüm arayışına sanatsal bir güneş paneli daha eklendi: Little Sun Charge.

• Apple’ın bu hafta yaptığı patent başvurusu günlerce; hatta haftalarca şarja ihtiyaç duymadan çalışan pillerin müjdesini verdi. Bunu sağlayacak yakıt pilleri sıvı hidrojeni de kapsayan bir dizi farklı enerji kaynağını temel alıyor. Öncelikle kullanım alanının Macbook’lar olması, ardından iPhone ve iPad’lere de yerleşmesi bekleniyor.
• Şarj ömrünün pek çok kullanıcı için ekrandan, incelikten, hafiflikten daha önemli olduğunu keşfeden markalardan biri de Asus oldu. Firmanın yeni Zenfone serisi 5 bin miliamper gücündeki piliyle şu ana kadar bir cep telefonunda ulaşılan en üst noktayı temsil ediyor. Üstelik kendi hızlı şarj teknolojisi sayesinde sadece 39 dakikada yüzde 69’u doluyor. Diğer özellikleri de yabana atılır cinsten değil: 4GB bellek (bu da cep telefonu tarihinde bir ilk), Full HD çözünürlüklü 5,5 inç ekran, çift SIM kart desteği, Intel Atom işlemci ve dahası.

• İsmi neredeyse belleklerden silinmeye yüz tutan Blackberry’nin ölüm-kalım hamlesi diyebileceğimiz Android işletim sistemli Venice kodlu telefonu internete sızdı. Fiziki klavye cazibe unsuru olacak mı göreceğiz.

• Kimbilir kaç özette değindiğim; sabırsızlıkla beklediğim sanal gerçeklik platformu Magic Leap hala üstündeki sır perdesini aralamış değil. Fakat bu hafta başvurduğu 97 adet patent ile bilim-kurgu filmlerini andıran bir lens dahil yepyeni heyecanlar yarattı.
• Huawei’nin Android tabanlı akıllı saati bu hafta satışa sunuldu. Fiyatları 349 ile 799 dolar arasında değişiyor. Şahsen şu ana kadar gördüğüm en ‘şık’ akıllı saat. Sitesinden incelemenizi tavsiye ederim.

https://www.youtube.com/watch?v=5Ln1EbczKHw

• Akıllı saat demişken bilgilerimize ekleyelim; (Yukarıdaki Huawei Watch’ın da aralarında bulunduğu) Android Wear serisi artık iPhone ile de çalışabiliyor.
• Quartz sitesi iOS platformunun en popüler (en çok yüklenen) uygulama ve oyunlarını listelemiş.
• Palo Alto Networks, jailbreak ile kırılmış iOS cihazlardan 225 bin hesap bilgisi çalan KeyRaider adlı bir zararlı uygulama keşfetti.
• (Kaçamak sitesi) Ashley Madison‘ın hack edilmesinin dumanı tütmeye devam ederken bu hafta da Rus hackerlar çoğu arkadaş bulma odaklı 97 Rus web sitesini hack etti.
• Instagram çağında analog kameralardan, filmlerden, baskıdan söz etmek ne kadar mümkün bilemiyorum ancak sektörün (Instagram logosunun da ilham kaynağı) 75 yıllık efsane markası Polaroid kolay pes edecek gibi görünmüyor. Son ürünün ismi Polaroid Snap. Çektiği fotoğrafları şirketin kendi patentli teknolojisi ZINK sayesinde mürekkepsiz basan son derece şık, şeker gibi bir fotoğraf makinesi. Tasarımı bile insanda satın alma hissi yaratıyor (99 dolar).

• Bir başka analog dönem şöhreti Holga ise kendine has dijital kamerasıyla Instagram kareleri çekmenizi mümkün kılıyor (75 dolar).

• Selfie çubukları o kadar yaygınlaştı ki artık neredeyse kimse onları yadırgamıyor (kendinden çubuklu telefonlar ne zaman çıkacak diye şahsi bir merakım var). The Atlantic sitesi konuyla ilgili dünyanın çeşitli bölgelerinden derlenen karelerle çok güzel bir galeri hazırlamış. Küçük bir bilgi: son karedeki heyet Türkiye’den yola çıkıp Yunanistan’ın Kos adasına ulaşmayı başaran Suriyeli mültecilere ait. (Oğuz Haksever yakalayıp üstüne konuşmaya başlamadan kullanayım dedim. Dilerseniz fon müziğini açıp o şekilde de göz atabilirsiniz).

• Mikroişlemci devi Intel, Skylake adını verdiği yeni nesil işlemcilerini duyurdu. Mevcut Broadwell serisiyle aynı ölçekte (14nm) olmakla birlikte daha düşük enerji tüketimi, daha fazla hız ve 4K çözünürlükte 3 ekrana yetecek kadar performans vaat ediyor.
• Google’ın geçen sene 3 milyar 200 milyon dolara satın aldığı akıllı termostat sistemi Nest’in üçüncü sürümü satışa sunuldu. Daha büyük ekran ve veri yönünden daha zengin uygulamalar en dikkat çekici özellikleri arasında.

• Tatilini bir keşif yerine önceden planlanmış bir tatbikat gibi geçirmeyi sevenler için güzel bir seyahat programlama uygulaması geliyor: Tripstir (bağlantılı bir başka tavsiyemse Tripomatic sitesi).
• Teknoloji tutkunlarının heyecanla beklediği olaylardan biri de Apple’ın 9 Eylül Çarşamba akşamı Türkiye saatiyle 20:00’de gerçekleştireceği etkinlik. Duyurulacağı düşünülenlerin başında daha büyük ekranlı iPad, iPhone 6S ve yeni nesil Apple TV var (bu etkinlikle ilgili size kişisel bir sürprizim olacak, gözünüz sosyal medya hesaplarımda olsun!).