Haftanın Özeti: 34

Bilim / Teknoloji / Yazılım / Donanım

• 2010 yılının Nobel Fizik Ödülü’ne vesile olan karbon temelli grafen bu hafta dünyanın en ince aydınlatma kaynağına dönüştürüldü.

• Yapay zeka son 1 yıldır en çok yoğunlaştığım (ancak hakkında bir şeyler yazma fırsatı pek bulamadığım) alanlardan. En azından özetlerde güncel gelişmeleri paylaşarak vicdanımı rahatlatmaya çalışıyorum. MarI/O, dünyanın en çok satan oyunlarından biri olan Nintendo efsanesi Super Mario oynama görevi verilmiş bir yapay zeka uygulaması. 24 saat içinde oynaya oynaya, seyrede seyrede kendini kusursuzlaştırmış. Aşağıdaki video bunu nasıl yaptığını anlatıyor. Yani bir yapay zekanın arka planda nasıl çalıştığını (ve hafiften ürpertici olduğunu) ortaya koyuyor.

• Unutmadan; Mario oynarken arkanıza bakmayı ihmal etmeyin. Olaylar hiç de sandığınız gibi olmayabilir.

• Commodore markasının Amiga adlı efsane modelini bu satırları okuyan kaç kişi kullandı ya da hatırlıyor bilmiyorum ama o dönemin Apple’ı desek yanlış olmaz. Grafik arayüz, güçlü bir işletim sistemi, geniş uygulama ve oyunlar, renkli ‘güçlü’ grafikler bir kuşağın gecesini gündüzüne karıştırmayı başarmıştı. 1985’te hayatımıza girip 1996’da (Microsoft Windows rekabetine yenik düşerek) hayatımızdan çıkan bu bilgisayarın ABD’deki 19 okulun ısıtma ve soğutma sistemini kontrol etmek için halen hizmet verdiği ortaya çıktı.

• Yüksek dozda D vitamini AIDS hastalığına yol açan HIV-1 virüsüne karşı direnci yükseltiyormuş.
• Bu hafta Açık Radyo’daki ‘Açık Gazete‘ programının ‘Açık Bilinç’ bölümünde (cümle içinde ‘açık’ kullanma rekor denemesi) meyve sineklerinin genetik olarak insanla büyük ölçüde ortak olduğunu ve insana yönelik pek çok araştırmanın bu yüzden meyve sinekleri üstünde yapıldığını öğrendim. Yine bu hafta karşıma çıkan bir haber bu bilginin sağlamasını yapar nitelikteydi. Thomas Jefferson Üniversite’nden bir ekip 3 bin meyve sineği üstünde yürüttüğü araştırmayla uyku düzenini bir genin belirlediğini ortaya çıkardı. Bu yakın gelecekteki uyku düzensizliği tedavisinde kilit rol oynayacak bir adım. Benim gibi müzmin uykusuzlar içinse müjde gibi müjde.

• 100 ülkeden on binlerce oyunsever ve geliştiriciyi bir araya getiren E3 Expo‘nun 12. buluşması bu hafta Los Angeles’ta gerçekleşti. Onlarca yeni oyunun tanıtıldığı fuarda (oyun oynamayı bir türlü beceremeyen biri olarak) şahsen en çok ilgimi çeken Batman: Arkham Knight oldu (23 Haziran’da piyasada).

• Görücüye bir diğer oyun Star Wars Battlefront oldu. Oyun içi görüntülerine göz atalım.

• Fuarda tanıtılan bir diğer yenilik bu yıl Microsoft tarafından satın alınan Minecraft oyununun yine Microsoft imzalı sanal gerçeklik gözlüğü HoloLens ile uyumlu versiyonuydu.

• Fuarla ilgili CNET’in foto galerisi de epey fikir veriyor.
• E3 ve oyun demişken bahsetmemek olmaz; EA Sports’un merakla beklenen oyunu NBA Live ’16 da bu hafta fuarda tanıtılan oyunlar arasındaydı. Bizim için ilginç yanıysa fragmanındaki şarkıda kullanılan sample oldu (çocukluğum boyu plaktan dinlediğim bir şarkı olunca gözlerimi yerinden oynattı).

• Hayatımın büyük bir bölümü okuyarak ve yazarak geçiyor. Dolayısıyla klavyeler takıntılı olduğum bir konu. Tuşlarının her biri elektronik ekrandan oluşan Optimus Tactus‘un araladığı kapı bu alandaki en önemli hamlelerden biriydi. Her uygulama ya da kullanımda klavyeleri ayrı ayrı özelleştirebilmemizi sağlıyordu. E-mürekkep tabanlı Sonder marka klavye Tactus’un işlevini daha düşük enerjiyle ve daha yüksek çözünürlükle sunuyor. Fiyatı şimdilik 200 dolar. Kampanya sonrası 300 dolar olacak. Tanıtım filmi püf noktasını güzel yakalamış.

• Kimilerine göre bilgisayarları yönetmek için klavyeye ihtiyaç duyuyor oluşumuz başlı başına bir tasarım kusuru. Dilleri, şiveleri düşününce sesli kontrol pek kolay görünmüyor ancak el hareketlerimiz çok daha evrensel ve anlaşılabilir. Ultrahaptics böyle bir platformu hazırlıyor.

• Belki el-kol hareketlerine bile ihtiyacımız kalmayacak zira Almanya’da bir grup beyinden geçen fikirleri algılayıp yazdırabilen bir arayüz geliştirdi.
• İngiliz This Place adlı şirket ise düşünce gücümüzle yönetebileceğimiz akıllı televizyonu MINDRDR TV ismiyle tanıttı (çalışma prensibini geçen yıla ait bir videosundan öğrenebilirsiniz). İlk deneyen BBC olacak.

• Benzer bir girişim de Jaguar’dan geldi. Köklü otomotiv markası Mind Sense adlı proje kapsamında sürücunun dikkat seviyesini sürekli takip eden bir yapı kurmuş. Kalp atışı, nefes alışı ve stres seviyesini sürekli gözlemleyen yapı hem kontrolleri dinamik olarak kalibre ediyor hem de (basılmak istenen bir düğme gibi) sürücünün yapmak istediklerini önceden hissedip harekete geçerek gözünü yoldan ayırma süresini azaltmayı hedefliyor.

• Başımıza gelen hemen her olay gibi çabucak unuttuğumuz deprem felaketleri bize iki şeyi net olarak gösterdi: doğal afet zamanlarında iletişim her zamankinden daha önemli ve mevcut iletişim yapımız doğal afetlere karşı fena halde kırılgan. Yılda ortalama 30 afetle mücadele eden Filipinler’de uzun süredir test edilen Reachi, güneş enerjisiyle çalışan (yani elektriğe, şarja ihtiyaç duymayan) ve iletişim altyapısı çöktüğünde dahi diğer Reachi cihazlarıyla iletişim kurabilmenizi sağlayan mucizevi bir cihaz.

• Akıllı giyilebilir cihazlar bugün yüzlerle ifade edilen seçeneğe ulaştı. Retrobrand (Arduino desteğiyle) kendi bilekliğinizi yapmanıza olanak sağlıyor.

• Bütün elektronik cihazlar morötesi ve mavi ışın yayıyor. Etkiler göz yanmasıyla başlayıp baş ağrılarına kadar devam ediyor. Zappi adlı gözlük bunları filtre etmeyi hedefliyor. Çocuklardan yetişkinlere kadar farklı boyutlara sahip.

https://www.youtube.com/watch?v=BCQJxah8tkA

• NASA New Horizons (Yeni Ufuklar) adlı aracıyla Güneş sistemimizin en uzak noktası kabul edilen Plüton’a bir sefer düzenliyor. 14 Temmuz’da yola çıkacak aracı takip etmek için seçeneklerimizden biri de Pluto Safari sitesi. Ücretsiz Mac, iOS veya Android uygulamasını yükleyerek an be an aracı takip edebilir ya da simülasyonlardan olası süreci gözlemleyebilirsiniz.
• Saygus V Squared adlı yeni cep telefonu akıllı cep telefonu liginde -600 dolarlık fiyatıyla- kendine yer arıyor. İzlerken güzel ama bağımsız bir girişimin bu kurtlar sofrasında yaşama ihtimali var mı bilemiyorum.

• Avustralyalı TV haber kanalı Sky News, 12 muhabirine selfie çubuğu benzeri LU-SmartGrip vererek sadece cep telefonları aracılığıyla içerik toplamaları ve yayın yapmalarını sağladı. Yeni medya deneyleri adına ilginç bir hamle.

• Şimdiye kadar incelediklerim arasında gerçeğe en yakın biyonik el bu hafta İngiltere merkezli BeBionic‘ten geldi. Protez el bağlı olduğu bilek ya da kolun kas hareketlerine programlanarak aynen gerçek bir el gibi kullanılabiliyor. Sadece 390 gram ağırlığında ve tahmin edeceğiniz gibi teknolojinin uçlarında geziniyor.

• Microsoft’ta çalışırken Nokia’nın başına geçen Stephen Elop kurtarması beklenen Nokia’yı daha da beter duruma getirmiş ancak buna rağmen 2013 yılında 7 milyar dolara eski şirketi Microsoft’a satmayı başarmıştı (bununla ilgili komplo teorileri de boldur ama girmeyelim). Microsoft bu hafta çalışanlarına yolladığı e-postada Elop’un şirketten uzaklaştırılacağını duyurdu. Microsoft hiçbir zaman başarı sağlayamadığı cep telefonu ve tablet tarafındaki inadından ne zaman vazgeçecek diye beklemeye devam edeceğim.