Çinli bilimciden ‘genleri düzenlenmiş bebek’ iddiası

Çinli bir bilimci, CRISPR/Cas9 aracını kullanarak dünyanın ilk genetiği düzenlenmiş bebeklerini oluşturduğunu söylüyor. He Jiankui adlı bilimci, Associated Press’e yaptığı açıklamada, Lulu ve Nana adlı ikiz kız bebeklerin bu ay doğduğunu, bu bebeklerin embriyolarının CRISPR tekniğiyle düzenlenerek CCR5 adlı genin etkisiz hale getirildiğini söylüyor. CCR5, ebeveynlerden çocuklara HIV virüsünün geçmesini sağlıyor. İddiaya göre Çin Güney Bilim ve Teknoloji Üniversitesinde gerçekleştirilen projede Amerikan bilimci Michael Deem’de He’ye yardım etti.

He, HIV’den etkilenen yedi farklı çiftin embriyolarını düzenlediğini ve şimdiye kadar sadece bir başarılı hamilelik gerçekleştiğini söylüyor. Hastaların adlarının açıklanmasını ya da kendileriyle röportaj yapılmasını istemedikleri belirtiliyor.

Hastane: “Çalışma burada yapılmadı”

Ancak He’nin çalışmayı yürüttüğünü söylediği hastane iddiaları yalanladı. Shenzen HarMoniCare Kadın ve Çocuk Hastanesi adına konuşan bir sözcü, “Tek söyleyebileceğimiz şey gen düzenleme sürecinin bizim hastanemizde gerçekleşmediği ve bebeklerin burada doğmadığı” şeklinde konuştu.

Haber şimdiden ABD’deki araştırmacılar arasında infiale yol açtı. ABD’li bilimciler çalışmayı vicdana, ahlaka ve etiğe aykırı bulduklarını dile getirdiler. 2015’te Çin genetiği değiştirilmiş insan embriyolarından, ölümcül kan hastalığı β-talasemiye yol açan HBB adlı virüsü çıkarmayı başardığını açıkladığında da benzer tepkiler gelmişti.

Testler ve belgeler yetersiz

He’nin çalışmasının herhangi bir bilimsel dergide yayımlanmadığını ya da diğer bilimciler tarafından kontrol edilmediğini belirtmek gerek. Yani bağımsız bir kaynak bu çalışmanın doğruluğunu onaylamadı. MIT Technology Review, daha önceden yayımlanan bir raporda, Çin Klinik Deneme Kayıtları’ndan tıbbi belgelere bir link vermişti. İnternette paylaşılan bu belgeler aynı zamanda Dünya Sağlık Örgütü’nün Uluslararası Klinik Deneyler Kayıtları’nda da önemli bir yer tutuyor. Bilimciler He’nin Assoviated Press tarafından gösterilen malzemelerini incelediklerinde şimdiye dek yapılan testlerin, gen düzenleme işleminin başarıya ulaştığını söylemek ya da genetik olarak düzenlenmiş bebeklerin zarar görmeyeceğini söylemek için yetersiz olduğunu ifade etti.

Birleşik Krallık ve Japonya’da, hastanelere bağışlanmış insan embriyoları üzerinde gelişim sürecinin daha iyi anlaşılması için düzenlemeler yapılmasına onay verilmişti. Öte yandan ABD Ulusal Bilim Akademisi de geçtiğimiz yıl embriyo düzenlemesini desteklediğini ancak sadece doğan çocukların ciddi genetik hastalıklara yakalanma ihtimali olduğunda bu yönteme başvurulmasını onayladığını dile getirmişti.

Kaynak: Engadget