CERN 300 Terabayt veri paylaştı

CERN’deki Büyük Hadron Çarpıştrıcısı (LHC) hakkında bugüne kadar çok şey duyduk ancak bunlar sadece fizik profesörlerinin ilgilendiği şeylerdi. Çoğumuz CERN’de neler olup bittiğine tam olarak hakim değildik. Ama artık öyle olmak zorunda değil. CERN, LHC’ye dair 300 terabaytlık veriyi kullanıma sundu. LHC’de 2011’den bu yana yapılan yaklaşık 250 trilyon parçacık çarpışması hakkında açıklamaları barındıran veriler internet üzerinden ücretsiz olarak indirilebiliyor.

Verinin göz korkutucu boyutlarına ve kulağa karmaşık gelen yapısına rağmen CERN elde edilen bilgileri bir lise öğrencisinin anlayabileceği dilde açıklayan bir veri seti yayınladı. İki formatta yayınlanan veriler CERN araştırmacılarını kullandığı ‘ham veri’ ya da daha anlaşılabilir hale getirilen ‘türetilmiş veri’ halinde indirilebiliyor. CERN türetilmiş veriyi incelemek için çok daha düşük bir bilgisayar sistemine ihtiyaç duyulduğunu ve sıradan bir öğrencinin bu verileri inceleyebileceğini ifade etti. Verilerin incelenmesi için CERN’de kullanılan CernVM adlı yazılım da ücretsiz kullanıma sunuldu.

CERN araştırmacılarınan Kati Lassila-Perini “Verileri tamamen inceleyip istediğimiz sonuçları aldıktan sonra bunları kamuoyuyla paylaşmanın doğru olacağını düşündük. Bu uygulamanın, lisede okuyan çocuklara ilham vermekten geleceğin parçacık fiziği uzmanlarını yetiştirmeye kadar pek çok getirisi olabilir.” diye konuştu.

Bu tarz paylaşımlar CERN’in şeffaflık ve veri koruması konularına bağlılığından kaynaklanmıyor. 2014’te, 2010 yılında yapılan araştırmalara dair yayınlanan 17 terabaytlık veri paylaşılmış ve dünya çapında fizikçiler, CERN’deki fizikçilerin incelemeye vakti olmayan bir çok veriyi incelemişti. Basın açıklamasında, fizikçi Salvatore Rappoccio “Bu paylaşımlar, bu alandaki bilimsel çalışmaların tamamı için fayda sağlıyor. Hala yapılacak çok şey olmasına rağmen bu verinin paylaşılması doğru yöne atılmış büyük bir adım” şeklinde konuştu.