Bitmeyen tartışma: ne kadar su içmeli?

Günde 8 bardak su içmek genellikle önerilen ancak bazıları için uygulaması zor bir tavsiyedir. Bu tavsiyeye uymakta zorlananlar aslında bir yetersizlikten dolayı değil, vücutları daha fazla su istemediği için başarısız oluyorlar. Yeni yapılan bir araştırmaya göre böyle durumlarda vücudun sesini dinlemek çok da yanlış bir tercih olmayabilir.

İnsan vücudunun belirli bir sıvı alma kapasitesi var. Aşırı miktarda su içmek, su zehirlenmesine (hiponatremi) sebep olabiliyor. Kandaki sodyum miktarlarının azalması sebebiyle ortaya çıkan bu hastalık kimi zaman ölümcül olabiliyor. Bazı uzun mesafe koşucularının vücutlarında su depolamak amacıyla çok fazla su içip yarış öncesinde hayatını kaybettiği biliniyor. Bu sebeple vücudu ihtiyacı olandan daha fazla suyla doldurmak pek akılcı bir yöntem değil.

Vücudun suya tepkisine dair ilk araştırma

Bugüne dek vücudun, yeteri kadar su aldığını nasıl belli ettiği üzerine bir araştırma yapılmamıştı. Avustralya’daki Monash Üniversitesinden araştırmacı Michael Farrell ve ekibi 20 katılımcı ile bu konu üzerine bir deney gerçekleştirdi. Deneyde katılımcılardan iki koşul altında su içmeleri istendi: egzersiz sonrası susadıklarında ve ihtiyaçlarından fazla su içtiklerinde.

Katılımcılar egzersiz sonrası su içmenin, ihtiyaçtan fazla su aldıktan sonra su içmeye devam etmeye göre üç kat daha kolay olduğunu belirttiler. Araştırmada yeterli miktarda su alındıktan sonra yutkunma refleksinin yavaşladığı ve su içmenin zorlaştığı görüldü.

Farrell “Burada ilk kez fazladan su içmenin bir tür dirence karşı mücadele etmeyi gerektirdiğini gözlemledik. Bu sonuçlar, araştırmadan önce aklımızda bulunan ‘yeterli su alındıktan sonra yutkunma refleksi engellenir’ düşüncesini de destekler nitelikte” şeklinde konuştu.

Vücut direniyor, beyin müdahale ediyor

Deney sırasında katılımcıların beyin fonksiyonları da fMRI yöntemi ile ölçüldü. Fazladan su içen katılımcılarda, su içmeye başlamadan hemen önce beynin sağ prefrontal bölgesinin oldukça hareketli olduğu görüldü. Bu da su içmeye devam edebilmek için frontal korteksin yutma mekanizmasına müdahalede bulunarak, yutkunma refleksinin engellenmesinin önüne geçtiği anlamına geliyor. Yani normalde refleks olarak gerçekleşen bir eylem, aşırı su tüketiminde bilinçli bir şekilde müdahale edilerek gerçekleştiriliyor. Vücut suyu yutmaya zorlanıyor.

Araştırmada katılımcı sayısının azlığı, yutma zorluğunun objektif bir ölçüm yerine katılımcıların kişisel ifadeleri ile ölçülmesi ve kandaki sodyum oranlarının aşırı su tüketimiyle ilişki göstermemesi gibi bazı yetersizlikler bulunuyor.

Ancak bu çalışma, vücudumuzun sıvı tüketimini nasıl düzenlediği konusunda en azından fikir sahibi olmamızı sağlaması açısından önemli. Günde 8 bardak su içmenin ciddi bir zararı olmayacağını ifade eden araştırmacılar, bazı kişiler için 8 bardağın az gelebileceğini bazıları için ise fazla olabileceğini söylüyor. Tavsiye edilen ise susadıkça su içerek vücudun ihtiyaç duyduğu zamanlarda yeterli suyu almasını sağlamak.

Kaynak: Science Alert