Beynin en karşı konulmaz dopingi: çikolata

İtalyan bilimciler günlük belirli bir dozda kakao tüketiminin besin takviyesi işlevi gördüğünü ve farklı bilişsel gerileme durumları ile mücadelede işe yaradığını belirledi. 2017’de yapılan çalışmada ekip düzenli olarak kakao tüketiminin işleyen hafızada ve görsel bilgi işlemede gelişmelerle ilişkilendirildiğini ve kakaonun belirli kişilerde özellikle faydalı olabileceğini keşfetti.

Kakao, kakao ağacının çekirdeklerinin kurutulması ve fermente edilmesi ile elde ediliyor. Yıllar içinde kakao ile ilgili yapılan çalışmalarda, kakao çekirdeklerinde doğal olarak bulunan bazı maddelerin iyileştirici etkisi olabildiği görülmüştü. Örneğin bitter çikolatadaki polifenollerin sakinliği ve konsantrasyonu artırdığı, flavanollerin ise yaşlanma sebepli hafıza gerilemesi sorunlarını iyileştirebildiği görülmüştü.

Aşırı tüketim zehirlenmeye yol açabilir

Tabii bu bilgileri çikolata yemeye başlamak için bir bahane olarak kullanmadan önce çikolatada aynı zamanda teobromin adında zehirli bir kimyasal olduğunu da unutmamak gerek. Bu kimyasalın sizi zehirleyebilmesi için 85 kalıp çikolatayı tek seferde yemeniz gerekiyor ama yine de aşırı miktarda çikolata yemek faydadan çok zarara sebep olabilir.

Kakaonun sağlığa faydalı olduğuna dair bir sürü iddia olmasına rağmen bu maddelerin etkileri üzerine randomize kontrollü çalışmaların sayısı oldukça kısıtlı ve literatürde birçok farklı sonuç mevcut.

İlk detaylı çalışma

Çalışmada araştırmacılar kakao flavanollerinin beyin aktivitesi üzerindeki akut ve kronik kullanım etkilerini ve uzun süre kakao tüketmenin kişide sebep olduğu değişimleri incelediler. Çalışmalar sırasında katılımcıların düşük, orta ve yüksek miktarda kakao tüketmesi istendi. Bu tüketim çikolatalı içecek ya da kalıp çikolata şeklinde olabiliyordu. Katılımcılar 5 gün ila üç ay boyunca bu tüketim alışkanlıklarını sürdürdüler.

Bilimciler kakaoya atfedilen faydalara dair yeterince kanıt bulunduğunu ifade etti. Özellikle flavanol bileşenlerinin sağladığı söylenen fayda doğrulanmış oldu. Araştırmacılar katılımcıların işleyen hafıza performanslarının ve görsel bilgi işleme yeteneklerinin kakao flavanollerini tükettikten sonra arttığını gözlemledi. Faydalar, katılımcıların demografiklerine göre farklılık gösterdi.

Yaşlı katılımcılarda uzun süre kakao flavanolleri tüketimi dikkati, zihinsel işleme kabiliyetini, işleyen hafızayı ve sözlü ifadede akıcılığı güçlendirdi. Özellikle hafif bilişsel rahatsızlıkları ve hafıza kaybı başlangıcı olan katılımcılarda flavanollerin etkisi en fazla görüldü.

İtalya L’aquila Üniversitesinden Valentina Socci ve Michele Ferrara’nın da aralarında bulunduğu araştırmacılar “Bu sonuçlar kakao flavanollerinin, zihinsel rahatsızlıklara yatkın gruplarda bilişsel yetenekleri koruma ve zaman içinde bilişsel performansı artırma potansiyeli olduğunu gösteriyor.” diyor.

Hafıza kaybı başlangıcı olmayan sağlıklı insanlarda ise kakao normal bilişsel işlevleri artırabiliyor ve bilişsel performans üzerinde koruyucu bir etkiye sahip olabiliyor. Araştırmacılar, sağlıklı katılımcılarda faydaların ortaya çıkması için daha fazla uğraşmak gerektiğini söyledi.

Uykusuzluk çeken kadınlar için ideal

Kakao’dan en fazla faydalanan gruplardan biri de uyuma güçlüğü çeken kadınlar oldu. Gece uyuyamadığı için bilişsel eksiklikler yaşayan kadınların kakao tüketerek bu eksikliklerle mücadele edebildiği görüldü. Bu sonuçlar özellikle farklı vardiyalarda çalışmak zorunda olan ya da kronik uyku sorunu yaşayan kadınlar için iyi bir haber anlamına geliyor.

Peki kakao beyne nasıl yardımcı oluyor? Araştırmacılar bu sorunun yanıtından emin değil ama bazı fikirleri var. Araştırma yazısında “Eğer altta yatan mekanizmayı incelerseniz kakao flavanollerinin kalp-damar sağlığına faydalı olduğunu ve beyindeki kan hacmini artırdığını görebilirsiniz. Bu yapı özellikle yaşlanmadan etkileniyor ve insanlarda yaşlanma sebepli hafıza gerilemesi ihtimaline yol açıyor.” dendi.

Kutu kutu çikolata mı yiyelim?

O zaman şimdi hepimiz çikolata yemeye mi başlayalım? Belki, ama çikolatada hepimizin bildiği bir bileşen daha var: şeker. Düzenli çikolata tüketimi zaman içinde bilişsel aktiviteyi güçlendiriyor ama bir yandan da fazla kalori alındığı için kilo almaya sebep olabiliyor. Ama bilimciler kendi çalışmalarını kendilerinde deneme konusunda oldukça istekli. “Bitter çikolara flavanol bakımından oldukça zengin. Biz de her gün biraz bitter çikolata yiyoruz.” diyorlar.

Siz de kakao oranı yüksek, şeker oranı nispeten düşük çikolataları çok aşırı olmamak kaydıyla düzenli olarak tüketerek kakaonun faydalarından yararlanabilirsiniz.

Kaynak: Science Alert