Haber Özeti
Tam Sürüm
Avrupa Komisyonu’ndan dün yapılan açıklamada Apple’ın İrlanda’nın vergi kanunlarından haksız bir şekilde faydalandığı ve bugüne dek ödemesi gereken 13 milyar avro (42,8 milyar lira) vergiyi ödemediği belirtildi. Bu verginin ödenmesini talep eden Avrupa Komisyonu, İrlanda, ABD ve Apple’dan tepki çekti.
Komisyonun açıklamasında “Üye ülkeler belirli şirketlere özel vergi anlaşmaları sunamaz, bu yasalara aykırı” denildi. İrlanda ise AB’ye üye olmanın, ülkenin bağımsızlığını ve kendi vergilerine karar verme gücünü elinden almadığını dile getirdi.
ABD Hazine Bakanlığı‘ndan yapılan açıklamada ise böyle bir kararın, ülkelerin kendi vergilendirme sistemlerini düzenleme hakkına aykırı olduğu belirtildi. Ayrıca kararın geriye dönük olarak alınmasının da adil olmadığı ifade edildi.
“İrlanda ile özel bir anlaşmamız yok”
Konu ile ilgili yaklaşık 800 kelimelik uzun bir açıklama yapan Apple CEO’su Tim Cook, İrlanda ile özel bir anlaşmalarının bulunmadığını ve Apple’ın bu ülkede özel bir vergilendirmeye tabi olmadığını belirtti.
Avrupa Komisyonu, Apple’ın Avrupa’da yapılan tüm satışlarının İrlanda’da bulunan ve hiçbir vasfı bulunmayan bir ‘ana ofis’ üzerinden yapılmış olarak gösterildiğini, bu sebeple diğer ülkelerdeki vergilerin tamamen ortadan kaldırıldığını dile getirdi. Bu hesaba göre Apple’ın 2003 yılında Avrupa’da elde ettiği gelirler için sadece yüzde bir vergi ödediği, 2014 yılında ise bu oranın yüzde 0,005‘e kadar düştüğü ifade edildi.
Büyük şirketler nasıl vergi kaçırıyor?
Avrupa Komisyonu aldığı kararla büyük tepki çekse de aslında çok da haksız sayılmaz. Büyük teknoloji şirketlerinin, işi kılıfına uydurarak vergi ödemekten kurtulmak için çok detaylı yöntemleri bulunuyor.
Bu yöntem genellikle şu şekilde işliyor: Büyük şirketler öncelikle İrlanda gibi düşük vergili ülkelerde paravan şirketler kuruyor. Daha sonra şirketin fikri mülkiyet hakları bu şirketlere satılıyor. Bu şirkete A diyelim.
Daha sonra büyük şirketin uluslararası satışlarını yönetmesi için bir şirket daha kuruluyor. Buna da B diyelim. Bu yeni şirkete ürünleri satma hakkı veriliyor ancak fikri mülkiyet için B’nin A’ya çok yüksek miktarlarda ödeme yapması gerekiyor. Yani büyük şirketin (ör: Apple) tüm uluslararası satışlarını yapan B şirketi, kazandığı paranın neredeyse tamamını A’ya fikri mülkiyet hakkı olarak ödüyor ve çok az geliri varmış gibi görünüyor. Bu sebeple çok düşük vergiler ödüyor.
A ise çok fazla gelir elde ediyor ancak bu şirket de Karayip Adaları’nda göründüğü için elde edilen gelir İrlanda’da vergilendirilemiyor. Böylece elde edilen uluslararası gelirler neredeyse hiç vergiye tabi tutulmuyor ve Apple’ın tüm bu olaylarla hiçbir yasal bağı bulunmuyor.
Tek problem ise bu paraları ABD’ye sokmak için, ABD gelirler idaresi (IRS) tarafından bu gelirlerin vergilendirilmesi gerekliliği. Bu sorun aşılamadığı için Apple, gelirlerini İrlanda’da tutmak zorunda kalıyor.
Kaynak: Irish Times, CNET, Wired
Avrupa Komisyonu, Apple'ın İrlanda'da bulunan merkez ofisi aracılığıyla gerçekleştirdiği satışlarının şirkete özel olarak vergilendirildiğini ve bugüne dek ödenmesi gereken 13 milyar avro verginin ödenmediğini belirtti. Apple'ın bu parayı ödemesini talep eden komisyona Apple, İrlanda ve ABD'den tepki geldi. Büyük şirketlerin, yasaların etrafından dolaşarak, yasaları çiğnemeden vergi ödemekten kaçındığı biliniyor. Bu işlem için genellikle düşük vergili ülkelerde paravan şirketler kuruluyor.
Çok güzel bir derleme, kaleminize sağlık Serdar Bey. Son dönemlerde dikkatimi çeken bir diğer vergiden kaçınma yöntemi de şirket hisselerinin vakıf kurup hisselerini oraya bağışlamaları, Facebook kurucusu gecen hafta açıklamalarında bu konuyu gündeme getirmişti ve şirketin %99’unu yanlış hatırlamıyor isem devredeceğini açıklamıştı.
Bu gelirlerin ABD’ ye sokulma biçimlerinden bazılarıda şirket satın almaları ile oluyor. Bu satın almalarda şirketlere ödendiği ( ya da ödenmiş gibi yapıldığı) beyan edilen para ülkeye sokuluyor.
Abartılı yatırım paralarının bir şekilde amerikaya sokulması için türlü başka senaryolarda üretilebilir.
Bence Amerika Apple’ a elindeki vergi tokmaığını göstererek FBI ve CIA gibi kurumlarına istihbarat sağlaması için baskı yapıyor. Bu baskı araçlarından sadece birisi vergi. Daha sonra daha büyük devlet yaptırımlarıda uygulanabilir.
Tabi bu olaya aynı zamanda İngiltere Majesteleri Kraliçe II. Elizabeth’e ve vârislerine bağlı kalıp yolunda ilerleyeceğine yemin etmiş Türkiye Maliye Bakanı’ nın Apple CEO Tim Cook’a “Apple Türkiye’ye taşınmalı. Avrupa Birliği’nin bürokrasisi ile uğraşmadan daha cömert vergi teşvikleri sağlamaktan mutluluk duyarız” demesi ( CNN TURK) ülkemizin vergi konusunda ne kadar çifte standart bir yapı ve teknolojiye bakışını özetlemesi kendi ülkesinde bir Apple’ın doğmasını engelleyen vergi politikalarının yanına dışarıdan bir Apple ithal etmeye daha hevesli olması Türkiye adına da büyük bir kayıp.
Bence devletlerin hantal, verimsiz bürokrasisine harcanan kaynakların yapay zeka sistemleri kullanılarak daha hızlı, verimli ve adil bir yönetim sistemine sahip olacağımız günleri sabırsızlıkla bekliyorum.
En azından başka bir ülkenin vatandaşı olup benim ülkenin maliye politikalarına şekil veren birisinin ülke menfaatlerine aykırı icraatlarına maruz kalmaktan korunuruz.