19. yüzyıldan uzay çizimleri

Bugün herhangi bir astronomi kurumunun ya da uzay fotoğrafçısının sosyal medya hesaplarını takip ederek, uzayın gözlemleyebildiğimiz en uzak noktalarından etkileyici fotoğraflar görmek mümkün. Ancak bu durum her zaman böyle değildi. 1800’lerde, fotoğraf makinesi henüz icat edilmemişken, teleskoptan incelenen uzay cisimlerinin bir çizimci tarafından kağıda aktarılması gerekiyordu. Fransız Étienne Léopold Trouvelot, 19. yüzyılın en etkili uzay çizimcilerinden biri olarak, o dönemde gerçekleştirilen keşiflerin herkes için görselleştirilmesinde çok büyük rol oynadı.

Bir dönem ‘Gözlemcilerin Prensi’ olarak anılan Trouvelot Fransa’da doğmuştu ancak Napoleon’un askeri darbesinin ardından ABD’ye göç etti. Çalışmalarını burada sürdüren sanatçı toplamda 7 bin civarı illüstrasyon oluşturdu. Özellikle gözlemleme fırsatı bulduğu kuzey ışıklarının ardından küçük teleskobuyla yaptığı gözlemleri kağıda aktaran sanatçı, Harvard Koleji Gözlemevi Müdürü Joseph Whitlock’un dikkatini çekti. Trouvelot’a ekibe katılması teklif edildi. 1872’den itibaren Harvard’da çalışmaya başlayan Trouvelot burada çok daha gelişmiş teleskoplarla, çok daha uzaktaki gök cisimlerini resmetme imkanı buldu.

Fotoğraflar, çizimlerinin yerini tutmadı

Zaman içinde astronomi fotoğrafçılığının gelişmesiyle çalışmaları eski değerini yitiren Trouvelot yine de kendi gözlerine fotoğraf makinesinden daha çok güveniyordu. Bir makinenin insan gözünün yerini alamayacağını söyleyen sanatçı, kameranın icadından sonra da çizimlerine devam etti. Trouvelot’un çizimlerine kattığı sanatsal ögeler, gök cisimlerinin olduğu gibi resmedilmesinden daha fazlası anlamına geliyordu.

Eserlerini 1876’da Philedelphia’da düzenlenen ilk Dünya Fuarı’nda sergileyen Trouvelot en iyi pastel çizimlerinin kromolitograflara (renkli taş) dönüştürülmesi sürecinde de gözlemcilik yaptı. Hem Ay’da hem de Mars’ta yer alan bazı kraterlere sanatçının adı verildi. Trouvelot sanat eserlerinin yanı sıra hayatı boyunca önemli sayıda bilimsel makale de yazdı.

ABD’nin başına dert açtı

Öte yandan, sanatçının böcek bilimi kariyeri, astronomi kariyeri kadar parlak değildi. Fransa’dan ABD’ye gelirken yanında bazı ipek böcekleri getiren Trouvelot, bu böceklerin bazılarının yakınlardaki ormana kaçmasına engel olamadı. Bu ormanda doğal bir düşmanı bulunmayan böcekler hızla üredi ve ormandaki ağaçlara zarar vermeye başladı. Avrupa çingene güvesi adı verilen bu böcekler, bugün bile bulundukları ormanda ciddi bir tehdit oluşturuyor ve bu işgalci türü yok etme çalışmaları henüz bir sonuç vermiş değil.

Kaynak: Ars Technica