Yeraltının derinliklerinde katrilyonlarca ton elmas bulundu

Elmasın reklamlarda gösterildiği kadar değerli ya da az bulunan bir madde olmadığı konusunda şüpheleriniz varsa teorinizi destekleyecek bir buluş daha gerçekleşti. Jeologlar ses dalgalarını kullanarak Dünya’nın içinde katrilyon tona varan miktarda elmas olabileceğini keşfetti.

Çalışma, uluslararası bir ekibin uzun süredir çözülemeyen jeolojik bir gizemi çözme çabalarıyla başladı. Bilimciler gezegenin sismik aktivitesini inceleyerek farklı bölgelerin hangi tür kayalardan oluştuğunu öğrenebiliyor. Depremler ya da volkanik gürlemeler ses dalgaları oluşturuyor ve bu ses dalgaları farklı türde kayalardan farklı hızlarda geçiyor. Böylece aşağıda hangi maddeler olduğuna dair jeologlara fikir veriyor.

Ancak bir bölge beklendiği gibi davranmıyordu. Dünyadaki en eski ve hareket ettirilmesi en zor kaya tabakaları Kratonların kökleri tektonik plakaların merkezinden yerin 320 km altına kadar uzanıyor. Daha önce bu tabakaları oluşturduğu düşünülen maddelerin daha hızlı ses dalgaları üretmesi bekleniyordu ancak araştırmacıların gözlemlerindeki hıza ulaşacağı düşünülmüyordu.

Çalışmada yer alan Ulrich Faul “Ölçtüğümüz hızlar tahmin ettiğimizden mantıklı tahminlerle yeniden oluşturabileceğimizi düşündüğümüz ses hızından daha yüksek. Bu yüzden ‘Burada bir sorun var’ dedik. Proje böyle başladı.”

Simülasyonlar yapıldı

Kratonik köklerin hangi maddeden yapıldığını öğrenmek için ekip ABD Jeolojik Araştırma Merkezi ve diğer kurumlar tarafından toplanan sismik verileri inceleyerek bu dalgaların kratonların içinden nasıl geçtiğini gösteren üç boyutlu bir model hazırladı. Daha sonra ses dalgaları çok geniş kaya türü kombinasyonlarında denenerek gözlemlenen hızlarla neyin eşleştiğine bakıldı.

Neticede tek bir kaya yapısı tarifi aynı hızları üretebildi. Buna göre Kratonların peridotitten oluşması ve içinde yüzde 1-2 oranında elmas bulunması gerekiyor. Ayrıca küçük miktarda eklojit (seçmetaş) da bulunması gerekiyor.

Yüzde 1-2 az bir miktar gibi görünebilir ancak kratonarın hacmi göz önünde bulundurulduğunda ekip içlerinde bulunan elmas miktarının katrilyon tona ulaşabileceğini söylüyor. Yani bugüne kadar Dünya’da var olduğu düşünülen elmas miktarından bin kat fazla elmas yerin altında bulunuyor.

Nadir bulunan bir madde değil

Faul “Bu bulgular, elmasın düşünüldüğü gibi egzotik bir mineral olmadığını gösteriyor. Jeolojik ölçeğe göre elmas nispeten sık bulunan bir madde. Henüz ulaşıp çıkaramıyoruz ama daha önce düşündüğümüzden çok daha fazla elmasımız olduğunu biliyoruz.” diyor.

Çalışma, elmasın aslında düşündüğümüz gibi zor bulunan bir madde olmadığını gösteren bulguların arasına bir yenisini ekliyor. Erişemiyor olsak da elmas meteorlarda bulunuyor, Neptün’de yağmur olup yağıyor, uzak yıldızlarda bulutlar arasında uçuşuyor hatta bütün bir gezegeni oluşturuyor.

Araştırma Jeokimya, Jeofizik, Jeosistemler dergisinde yayımlandı.

Kaynak: New Atlas