S. Arabistan’ın Uber yatırımının sırrı

Suudi Arabistan geçtiğimiz hafta araç paylaşım hizmeti Uber’e 3,5 milyar dolar yatırım yapma kararı aldı. Bu rakam bir girişimin tek bir yatırımcıdan aldığı en yüksek yatırımlardan birisi. Bu yatırımla Suudi Arabistan’ın yüzde 5 hisseye sahip olması, Uber’i borsaya girmeden önce, 62,5 milyar dolar ile en yüksek değerlendirmeye sahip olan şirket haline getiriyor.

Karşılaştırmalar bununla bitmiyor:

• Petrol İhraç Eden Ülkeler Organizasyonu’na (OPEC) göre Suudi Arabistan günlük yaklaşık 9,7 milyon varil petrol üretiyor. Petrolün varil fiyatının 50 dolara yakın olduğu düşünüldüğünde bu yatırım yaklaşık 7 günlük üretime tekabül ediyor.
• Bu değerlendirme ile Uber Ford’dan 10 milyar dolar, General Motors’tan 20 milyar dolar ve Tesla’dan iki kat daha fazla bir değere sahip oluyor. American Airlines’tan üç kat, United Airlines’tan dört kat daha değerli oluyor.
• Uber’in değeri, Google’ın geçtiğimiz Temmuz’da sadece bir günde sağladığı değer artışı kadar ediyor. Yani dünyanın dört bir yanından tüketicileri ve yatırımcıları kendine çeken bir araç paylaşım şirketi için bu değer o kadar da fazla olmayabilir.
• Nisan ayında, sürücülerin serbest çalışan mı yoksa Uber çalışanı mı olacağı konusundaki bir anlaşmazlıkta, Uber sürücülerine 100 milyon dolar ödemeyi kabul etti. Bu miktar Suudi Arabistan’ın Uber’e verdiği miktarın yaklaşık yüzde 3’ü ediyor.
• Silikon Vadisi boyunca San Francisco’dan San Jose’ye Uber ile seyahat etmenin bedeli yaklaşık 200 dolar. Suudi Arabistan yaptığı yatırımla 31 milyonluk nüfusunun tamamını bu hat üzerinde gezdirebilirdi. Ya da bir kişi Manhattan şehir merkezini 2 milyar kez boydan boya geçebilirdi.

Bu karşılaştırmaların bazıları gerçekten absürt. Eğer Uber iddia edildiği gibi dünya genelinde ulaşımı ve çalışma şeklini değiştiriyorsa Suudi Arabistan düşündüğümüzden çok daha büyük bir şey satın almış olabilir. Eğer öyle değilse, bu rakamlara göre başarısızlık da oldukça büyük olacak gibi duruyor.

Unutulmaması gereken ayrıntılardan biri de (Haftanın Özeti’nin 84. sayısında yer verdiğimiz) Ortadoğulu Uber klonu Careem‘in bölgedeki hızlı yükselişi. Suudi Arabistan’da -cebinde epey parası olan- kadın nüfus yasa gereği ehliyet alamıyor, araç kullanamıyor. Dolayısıyla Uber ve türevleri için bu topraklar tam bir ‘altın yumurtlayan tavuk’.