Haber Özeti
Tam Sürüm
Afrika Matabele karıncaları üzerine çalışmalar yürüten araştırmacılar, bu sosyal böceklerin yaralı karıncaları eve götürdüklerini önceden fark etmişti. Şimdi de sağlıklı karıncaların yaralıların yarasını temizlediği ve hatta belki de enfeksiyon kapmamaları için bir tür antibiyotik veriyor olabilecekleri keşfedildi.
Büyüdükleri zaman 2 santimetreye ulaşabilen Matabele karıncaları termitlerle besleniyor. Karıncalar yiyecek bulmak için iyi korunan termit yuvalarına saldırmaktansa ölü bitkiler üzerinde beslenen termitleri tespit etmek için savanlara karınca birlikleri gönderiyor. İstilalar sırasında karınca cephesinde de bazı kayıplar yaşanıyor tabii ki. Nispeten küçük karıncaların üçte bir kadarı yaralanabiliyor.
Üç yıl boyunca 200’den fazla karınca avı gözlemleyen bilimciler avdan dönen karıncaların yolda karşılaştıkları herhangi bir yaralı karıncayla hemen ilgilenmeye başladıklarını fark etti. Eğer yaralı karıncanın sadece bir ya da iki bacağı eksikse karıncalar yaralıları yuvaya taşıyor. Eğer daha fazla zarar görmüşse yaralı karınca geride bırakılarak yola devam ediliyor.
24 saat içinde tedavi edilmeyen karıncaların yüzde 80’i ölüyor
Karıncaları daha yakından incelemek isteyen araştırmacılar altı karınca kolonisini laboratuvar ortamındaki yapay yuvalara yerleştirdi ve sağlıklı karıncaların bacağını kaybeden yaralı karıncalarla ilgilendiklerini bir kez daha gördü. Araştırmacılardan biri “Yaranın üzerindeki pisliği mi alıyorlar yoksa enfeksiyonu gidermek için mikrop öldürücü bir madde mi uyguluyorlar anlayamadık ancak 24 saat içinde tedavi edilmeyen karıncaların yüzde 80’inin öldüğünü fark ettik.” dedi.
Yaralı karıncalar feromon (ayın türün üyeleri arasında hissedilen kimyasal madde) salgılayarak imdat çağrısı gönderiyor. Yardım geldiğinde yaralı karıncalar yuvaya daha kolay taşınabilmek için bacaklarını içeri doğru çekiyor. Ölü karıncaları laboratuvar ortamında feromonla kaplayınca diğer karıncaların yardıma geldiği görüldü ancak ölü karıncanın bacaklarını içeri doğru çekmediğini gören sağlıklı karıncaların yollarına kaydedildi.
Yapılan araştırma Proceedings of the Royal Society B‘de yayımlandı.
Kaynak: The Guardian
Termitle beslenen Afrika Matabele karıncaları, termit yakalamak üzere çıktıkları avlarda zaman zaman yaralanabiliyor. Üç yıl boyunca 200'den fazla karınca avı gözlemleyen bilimciler avdan dönen karıncaların yolda karşılaştıkları herhangi bir yaralı karıncayla hemen ilgilenmeye başladığını fark etti. Eğer yaralı karıncanın sadece bir ya da iki bacağı eksikse karıncalar yaralıları yuvaya taşıyor. Eğer daha fazla zarar görmüşse yaralı karınca geride bırakılarak yola devam ediliyor. Yaralı karıncalar feromon (ayın türün üyeleri arasında hissedilen kimyasal madde) salgılayarak imdat çağrısı gönderiyor. Durumu yakından incelemek isteyen araştırmacılar laboratuvar ortamında ölü bir karıncayı feromonla kapladı ve sağlıklı karıncaların yardım için geldiğini gözlemledi. Ancak yaralı karınca bacaklarını içe doğru çekmeyince (yaralı karıncalar daha kolay taşınmak için böyle yapıyor) sağlıklı karıncalar onu geride bırakarak yoluna devam etti.
Tabiki bunu ben de farketmiştim. (Canlıları gözlemlemeyi severim.) Hatta şunu da farkettim karıncalarda; yiyecek bulmak için yuvalardan çıkan karıncalar gruplara ayrılıyorlar. Mesela 20 tane karınnca mı çıktı yiyecek bulmak için, bir birkaç tanesi yuvanın çevresinden fazla ayrılmıyor, dağılmıyor pek. Bazıları da belirli bir bölgeye kadar dağılıyor, o bölgeden dışarı fazla çıkmıyorlar. Diğerleri de daha öteye gidebiliyorlar. Karıncalar tutabilecekleri kadar yiyecek topladıklarında yuvaya getiriyorlar, bu zaten biliniyor. Bir de yiyecek karıncanın taşımakta zorlandığı bir boyuttaysa bırakıyor ya da hiç dokunmuyor. Bulunduğu halkada ki ya da en yakın olduğu halkaya, daha büyük bir karıncaya gidiyor ve ona haber veriyor, büyük karınca da gelip yiyeceği alıyor. O sırada küçük karınca tekrar yiyecek bulmak için gidiyor. Yani ben karıncaları izlerken çok şaşırıyorum çünkü çoğu zaman insanlardan çok daha koordineli ve sistematik bir şekilde çalıştıklarını görüyorum. Ve düşünüyorum biz onların bilincinin çok kısmi olduğunu ya da bizim kadar farkındalıkları (zeki) olmadıklarını varsayıyoruz ama bence öyle değil bizim algıladığımızdan çok daha zekiler ve bilinçliler. Hayret verici bir sosyolojik yapıları var ve kendi bireyselliklerinin de farkında olduklarını düşünüyorum. (Taşıyacağı yiyeceğin fazla büyük olduğunu gördükten sonra bırakıp başkasına haber vermesi falan…)