NASA’nın uzay aracı InSight Mars’a indi

NASA’nın InSight adlı uzay aracı Mars’ın yüzeyine sorunsuz şekilde indi. Bu araç sadece Mars’ın yüzeyindeki kayalarla değil aynı zamanda Kızıl Gezegen’in iç yüzeyinde olan bitenle de ilgileniyor.

Altı ay önce Kaliforniya’dan yola çıkan InSight Mars yüzeyinde yapılacak incelemeler için üç yeni cihaz götürdü. Bu cihazlardan biri gezegende ısının nasıl hareket ettiğini inceleyecek. Bir diğeri gezegenin kutuplarında inceleme yaparak Mars’ın çekirdeği hakkında bilgi toplamaya çalışacak. Sonuncusu ise Mars depremlerini araştıracak. Böylece Mars hakkında daha önce hiç bilmediğimiz şeyleri öğrenebileceğiz.

Arizona State Üniversitesi NewSpace Girişimi Araştırma Müdürü Tanya Harrison “InSight, Mars’ın iç yüzeyini incelemek için yapılan ilk görev. İç kısımla ilgili çok fazla cevaplanmamış soru var çünkü geçmişte burayı inceleme fırsatı bulamamıştık.” diyor.

Mars ve Dünya’nın farkını öğreneceğiz

Mars ve Dünya tarihlerinde su olan kayalık gezegenler. Bu açıdan birbirlerine benzeseler de zaman içinde değişimleri çok farklı olmuş. InSight, Mars’ın Dünya’dan ne kadar farklı bir değişim geçirdiğini incelemek istiyor. Ayrıca Mars’ın tektonik aktivitelerini de anlamaya çalışacak.

InSight’ı geliştiren bilimciler, önümüzdeki 2-3 ay boyunca aracın iniş yaptığı bölgeyi inceleyecek ve araçta bulunan üç cihazdan ikisini -SEIS (İç Yapı Sismik Deneyi) ve HP³ (Isı Akışı ve Fiziksel Özellikler Sondası)- nereye yerleştireceklerini belirlemeye çalışacak. Üçüncü cihaz olan RISE (Dönüş ve İç Yapı Deneyi) InSight’ın üzerinde kalacak ve Mars’ın kuzey kutbunun konumunu belirleyerek gezegenin ne kadar sallandığını inceleyecek. Bu bilgiler gezegenin çekirdeğinin sıvı olup olmadığını ya da demirden başka elemente sahip olup olmadığını öğrenmemizi sağlayacak.

NASA’nın Jet İtki Laboratuvarında (JPL) InSight’ın iniş alanının bir kopyasını oluşturmak için hazırda bekleyen çakıllar ve kayalar bulunuyor. Aynı zamanda InSight’ın bir kopyasını da barındıran test alanında, SEIS ve HP³’ün nereye yerleştirileceği denetlenecek. SEIS’in gezegenin yüzeyinde, rüzgar ve ısıdan korunacağı bir noktaya yerleştirilmesi gerekiyor. Böylece ölçümleri sadece sismik hareketlere göre yapabilecek. HP³ ise kendini Mars’ın yüzeyinin yaklaşık 5 metre altına gömecek ve gezegenden ısının nasıl ayrıldığını inceleyecek. Robotik bir kol her iki sondayı da yerine yerleştirecek.

Sismik hareketler bize Mars hakkında bilgi verecek

Rice Üniversitesi Dünya, Çevre ve Gezegen Bilimleri Bölümü Profesör Yardımcısı Kirsten Siebach  “Sismik hareketlilik farklı kaynaklardan gelebilir. Muhtemel kaynaklar meteor çarpması, heyelan ve yüzeyin altındaki hareketler olabilir. Ses dalgalarının hızını gözlemlemek gezegenin bileşenlerini belirlememizi sağlayabilir. Öte yandan, gezegenin içi yüzeyinde hareket eden ısı bilimcilere bileşenler hakkında bilgi sağlayabilir. Ayrıca yüzeyin altında donmakta olan bir sıvı ya da erimekte olan bir katı olup olmadığını gösterebilir.” diyor.

Tabii ki bir uzay aracının toplayabileceği veriler sınırlı. Sonuçta araç Mars’ın bir bölgesinden ölçüm yapıyor. Bu araştırmanın ilginç sonuçlara ulaşması da vakit alabilir. Araştırmacılar gezegende sesin dağılımını incelemek için bir uzay cisminin gezegene çarpmasını beklemek zorunda kalabilir.

Neticede bu ölçümler bilimcilere sadece Mars hakkında bilgi vermekle kalmayacak. Genel olarak tüm kayalık gezegenler hakkında da bilgi edinmiş olacağız. Mesela neden Dünya tektonik olarak aktif ama Mars değil? Neden bir gezegende su bulunması burada yaşamın gelişmesine sebep oldu ama diğer gezegende su ortadan kayboldu?

Siebach “Bunlar diğer gezegenlerde, Dünya’dakinden farklı olarak nelerin yaşandığını görmemizi sağlayacak. Bu sayede gezegenlerin oluşumu ve evrimi hakkında bilgi edinmiş olacağız.” diyor.

Kaynak: Gizmodo