Medeniyetin en pahalı ‘eserleri’

Birleşik Krallık’ta, Somerset bölgesindeki Hinkley Burnu‘nda yapılması planlanan Hinkley C nükleer tesisi, dünya üzerindeki en pahalı obje olmaya aday. Geçtiğimiz günlerde yapının maliyetini yaklaşık 35 milyar dolar olarak açıklayan Greenpeace, bu yapının inşasına başlanmaması için bir kampanya başlattı.

Tahmin edilen 35 milyar dolarlık maliyete inşaat için borç alınacak paranın faizi de dahil. Bu hesabın ne kadar doğru olduğu bilinmiyor ama sadece inşaat şirketi ile yapılan anlaşma 26 milyar dolar olduğu için toplam maliyetin 35 milyar doları bulması şaşırtıcı değil. Peki Hinkley C gerçekten dünyanın en pahalı objesi olabilir mi? 35 milyar dolar ne kadar pahalı?

Dünya üzerindeki diğer pahalı objelerle karşılaştırdığımızda Hinkley C’nin neden pahalı olduğunu daha kolay anlayabiliyoruz. Örneğin dünyanın en uzun binası olan Burj Khalifa sadece 1,5 milyar dolarlık bir maliyete sahip. Yani Hinkley C için harcanacak parayla kendinize küçük bir Burj Khalifa ormanı yaptırabilirsiniz. Ya da bilime katkıda bulunmak isterseniz tanesi 5,8 milyar dolardan 6 adet Büyük Hadron Çarpıştırıcısı inşa edebilirsiniz.

Şimdiye kadar inşa edilen en pahalı köprü, San Francisco’da önümüzdeki 1500 yılda gerçekleşmesi beklenen en büyük depremlere bile dayanıklı olarak inşa edilen Oakland Körfez Köprüsü. Bu köprü de sadece 6,5 milyar dolara mal oldu.

Hinkley C neden bu kadar pahalı?

Greenwich Üniversitesi’nden profesör Steve Thomas konunun güvenlikle ilgili olduğunu söylüyor. “Nükleer santraller ürettiğimiz en karmaşık yapılar. Zaman geçtikçe nükleer santrallerin maliyeti de artıyor çünkü eski kazalardan aldığımız derslerle her seferinde daha güvenli tasarımlar inşa etmeye çalışıyoruz” diyen Thomas neden bu kadar fazla masraf yapılması gerektiğini açıklıyor.

Birleşik Krallık’ta en son inşa edilen nükleer santral 1995’te yapılan Sizewell B’ydi. Bu santral o dönem 3.4 milyar dolara mal olmuştu. Bugünün kuru ile bu rakam 6 milyar dolara çıkıyor. 2000’lerde Avrupa’da yeni bir nükleer santral inşa edilmedi. Thomas’a göre Çin ve Hindistan’da inşa edilen santralleri Avrupa’dakilerle karşılaştırmak çok mümkün değil.

Daha pahalı bir obje yok mu?

Hinkley C’yi günümüzdeki yapılarla karşılaştırmaya devam edecek olursak, 21 milyar dolarlık Londra raylı sistem hattını görüyoruz ancak bu yapı ‘obje’ olarak tanımlanamayacak kadar geniş bir alana yayılıyor. Mekke’de Kabe’yi de içine alan Mescid-i Haram‘ı restore etme çalışmalarına da 23 milyar dolar harcanması planlanıyor ancak bu rakama çevreye yapılacak yollar da dahil olduğu için yine obje kavramını esnetmiş oluyoruz.

1998’de Hong Kong’da yapay bir adanın üzerine inşa edilen havalimanı bugünün rakamlarıyla yaklaşık 29 milyar dolara mal olmuştu. Bu rakam Hinkley C’ye yaklaşıyor ama hala yeterince pahalı değil. Ama yine de bu maliyetle Hinkley C dünyadaki en pahalı obje olmayacak. Avustralya açıklarındaki Gorgon sıvılaştırılmış doğal gaz tesisi, 54 milyar dolarlık maliyetiyle tüm bu yapıları gölgede bırakıyor.

Ancak insan yapımı en pahalı objeden bahsediyorsak saydığımız yapıların hepsinin ötesinde bir yapı daha bulunuyor. Dünyadaki diğer tüm objelere uzak olan ve hepsine tepeden bakan bu obje, 110 milyar dolarlık maliyetiyle tarihin en pahalı yapısı olan Uluslararası Uzay İstasyonu.