Haftanın Özeti: 91

Bilim / Yazılım / Donanım

• Uzun zaman önce yerini DVD ve Blu-ray’e bırakan VHS kasetler günümüze kadar hala üretiliyordu. Ancak dünyanın son VHS üreticisi Funai Electric, talebin yetersiz olmasını ve parça bulmada güçlük çekmelerini sebep göstererek üretimi bu ayın sonunda durdurma kararı aldığını açıkladı. Piyasada yeni kasetlere çok talep olmasa da eski filmlerin nadir örnekleri koleksiyoncular tarafından yüksek fiyatlara satın alınıyor. Koleksiyoncular bazı filmlerin çok kaliteli mecralarda izlenmek için yapılmadığını savunarak VHS’i tercih ettiklerini belirtiyor.

• Singularity Hub yazarı Peter Diamandis, gelecekte teknolojinin etkisiyle pek çok alanda iş gücüne ya da fiziksel ürünlere ihtiyaç duyulmayacağı için maliyetlerin hızla düşeceğini ve bunun da yaşamın ucuzlaması ile sonuçlanacağını düşünüyor. Diamandis yazısında insanların en çok para harcadığı ulaşım, gıda, sağlık, barınma, enerji, eğitim ve eğlence alanlarında teknolojinin maliyetlere nasıl etkisinin olacağını açıklıyor.

• Birleşik Devletler merkezli Gartner Araştırma şirketine göre Orta Doğu hükümetleri şeylerin interneti (internet of things) ve akıllı şehir teknolojilerine gün geçtikçe daha fazla yatırım yapıyor. Ekonomilerinin petrole olan bağlılığını azaltmak için ekonomik çeşitlilik arayışına giren Orta Doğu ve Kuzey Afrika ülkeleri bu yıl bilgi teknolojilerine 11,5 milyar dolar ayırdı. Şeylerin interneti ve akıllı şehir teknolojilerine yapılan harcamalar küresel bazda da yükseliş eğilimi gösteriyor. Petrol fiyatlarında son dönem yaşanan düşüş Suudi Arabistan başta olmak üzere pek çok petrole bağlı ekonomiyi derinden etkiledi.

• Bir salgın hastalık misali yayılmaya devam eden Pokemon Go hakkında hem yeni başlayacaklar hem oynamakta olanlar için kılavuz niteliğinde, kapsamlı ve derinlemesine bir çalışma – bir dev hizmet: Pokemon Go Hakkında Bilmeniz Gereken Hemen Hemen Her Şey. Oyuncu, Pokemon Yakalama, Pokemon Eğitimi, PokeStop’lar, Gym’ler ve Savaş kategorilerinden oluşan bu ‘kullanım kılavuzu’na sahip olup onu aşırı çalışkan öğrencinin final notlarını sakınması gibi sakınanlara inat hizmete sunup koşulları eşitliyoruz. İyi olan hepsini toplasın.

• Nintendo’nun gündemi sallayan yeni mobil oyunu Pokemon Go sadece bir oyun çılgınlığı değil; kendi finansal ekosistemini yaratan büyük bir pazar. Dünya çapında insanlar sadece Pokemon Go oynamıyor, bu oyuna özel ürün ve hizmetlere her gün bir yenisi ekleniyor. Sadece iki hafta içerisinde girişimciler Pokemon Go üzerinden para kazanmanın pek çok farklı yolunu buldu. Bazı girişimciler oyuncuların Pokemon yakalaması için araç servisi sunarken bazıları da sizin yerinize yürümeyi teklif ediyor. Kimi hackerlar kuralların dışına çıkarak oyunun gezmek zorunda kalmadan oynanmasını sağlayan yazılımlar geliştiriyor. Başka oyunlarda görülen hesap geliştirip internet üzerinden satma yöntemi Pokemon Go’da da kullanılıyor. Bazı girişimciler ise tüm bu hizmetlerin bir arada bulunacağı internet siteleri geliştirip buradan para kazanmayı planlıyor.

• ‘Bu oyunlar seni gerçek hayata hazırlamaz’ öğütleriyle oyun keyfinizi sabote edip tadınızı kaçıranlara cevap Hong Kong Üniversitesi ve New York Üniversitesi ortaklığı ile geliyor: Günde en az 5 saat yoğun aksiyon içeren video oyunu oynamak kişilerin gerçek dünyada (araba sürme gibi) iş yaparken kullandıkları görsel motor kontrol mekanizmalarında ve motor hareketlerinde iyileşme sağlıyor. Tartışmayı uzatmaya yeltenenlere kapı gibi Psikolojik Bilim dergisi burada.

• Oyunlar görsel motor kontrol mekanizmalarına ve motor hareketlerine iyi gelir – araç kullanırken oynamadığınız sürece. Birleşik Devletlerin Maryland eyaletine bağlı Baltimore’dan örnek bir vaka:

#PokemonGO is not all fun and games. Here is a video of a distracted driver who struck one of our cars. #PlaySafe pic.twitter.com/kOTfbTcILo

— Baltimore Police (@BaltimorePolice) July 19, 2016

• Microsoft’un ünlü oyun konsolu Xbox’ın son ürünü Xbox One S’in, 2 Ağustos’tan itibaren satışa sunulacağı açıklandı. Konsolu 500 GB, 1TB ve 2TB gibi seçeneklerle sunacağı duyuran Microsoft, 2 Ağustos’ta sadece 2 TB versiyonunun satılacağını, diğer ürünlere dair açıklamanın daha sonra yapılacağını belirtti. 4K Ultra-HD çözünürlük desteği ile öne çıkan cihaz oyun konsolunun yanı sıra Blu-ray oynatıcı olarak da kullanılabilecek. Xbox One S için internet üzerinden ön siparişler alınmaya başlandı.

• Game Boy Advance SP’den ilham alan Pixel Vision, masif fındık ağacından el yapımı olarak üretilmiş, cep tipi, taşınabilir bir oyun sistemi. Klasiklerin tadını çıkarırken USB aracılığıyla aktarıp saklayabileceğiniz 10 bine kadar oyun ile kişisel kütüphanenizi oluşturabilmenize imkan veren cihaz tek şarjla saatlerce oyun keyfi sunabiliyor. 250 adet ile sınırlandırılan üretimi, tasarımı ve malzemesinin kalitesi ile ‘adanmış oyunculara özel bir oyuncak’ tanımını sonuna kadar hak eden Pixel Vision, İsveçli tasarımcı Love Hulten imzası taşıyor. Hulten’in teknolojiyi ahşap malzeme ile en güzel şekilde buluşturan tasarımlarını buradan inceleyebilirsiniz.

• Japon telekom şirketi SoftBank Britanyalı çip devi ARM’yi 31,8 milyar dolara satın alıyor. Pazarlıkların olumlu sonuçlanması durumunda anlaşma, Avrupa merkezli bir teknoloji şirketinin gördüğü en yüksek satın alım olma niteliği kazanacak. Birleşmenin 4 bin çalışanlı ARM’nin değerini yüzde 43 oranında artırabileceği öğrenildi. Şirketin mevcut pazar değerinin 22 milyar dolar civarında olduğu hesaplanıyor. Düşük güç tüketimleri ile öne çıkan ARM işlemcileri Apple iPhone ve Watch gibi cihazlarda kullanılıyor. Intel gibi rakiplerinin aksine çiplerini kendi üretmek yerine üretim için başka şirketlere lisans veriyor.

• Apple Watch satışları ikinci çeyrekte yüzde 55 oranında düşüş gösterdi. Araştırma şirketi IDC’ye göre önceki yıl aynı dönemde 3,6 milyon adet olan satış rakamı bu yıl 1,6 milyona geriledi. Buna karşın Apple Watch akıllı saat pazarındaki yüzde 47’lik payıyla hala lider konumda. İlk 5’te yer alıp düşüşü gören tek marka ise Apple. Pazar payı yüzde 16 olan Samsung geçen yıla göre satışlarını yüzde 51 oranında artırdı. Çinli Lenovo ise yüzde 75 artışla 300 bin adet satışa ulaştı. Genel rakamlara bakıldığında ise akıllı saat sektörü için ikinci çeyreğin sert geçtiği söylenebilir. Toplam satış geçen yıla oranla yüzde 32 gerileyerek 5.1 milyondan 3.5 milyona çekildi.

• Google kendi başına kullanılabilen üst düzey bir sanal gerçeklik (VR) gözlüğü üretme projesini sona erdirdi. DayDream adlı projenin mahsülü olacak gözlüğün Facebook’un Oculus ve HTC’nin Vive adlı gözlükleri ile rakip olacağı düşünülüyordu. Karar, markanın bir süredir devam eden, daha büyük projelere odaklanma hedefinin bir sonucu olabilir. Google pahalı bir donanım üretmek yerine, şirketlerin akıllı telefonlar için sanal gerçeklik uygulamaları, oyunları ve hizmetleri geliştirmesini sağlayacak kaynaklar üretmeye odaklanıyor. İptal edilen proje ile ilgili henüz resmi bir açıklama yapılmış değil.

• DARPA‘nın düzenlediği Cyber Grand Challenge tamamen makinlerin katıldığı ilk hack turnuvası. 4 Ağustos’ta yapılacak finalde, kendilerine verilen bilgisayarları makinenin daha önce görmediği bir yazılımın hatalarını bulup düzeltebilecek şekilde programlaması istenen yedi ekibin yazılımları yarışacak. Karşılaşmanın başladığı andan itibaren ekipler bilgisayarlara dokunmayacak ve tüm iş otonom yazılımlar tarafından yapılacak. DARPA bu yöntem sayesinde normalde insanların fark edip düzeltmesinin neredeyse bir yıl sürdüğü açıklıkların bilgisayar programları tarafından saniyeler içinde tespit edilip onarılabileceğini göstermeyi amaçlıyor. Yarışmanın galibi 2 milyon dolarlık bir ödülün sahibi olacak.

• San Francisco Körfez Bölgesinde bulunan Stanford Alışveriş Merkezi’nde geçtiğimiz yıldan bu yana kullanılan gözetleme robotlarından birisi küçük bir çocuğu fark edemediği için çocuğun yaralanmasına sebep oldu. Annenin ifadesine göre çocuğun önce kafasına çarpan 136 kiloluk robot, daha sonra da yere düşen çocuğun ayağının üzerinden geçti. Ayağı şişen ancak herhangi bir kırığı bulunmayan çocuğun sağlık durumu iyi. Robotun üreticisi Knightscope‘un yetkilileri anneden ve çocuktan yüz yüze özür dilemek istediklerini ifade etti. Kameralar ve sensörler vasıtasıyla çevresini algılayıp kaydeden gözetleme robotunun insan algılama teknolojisi de bulunuyor. Ancak robot bu olayda 16 aylık Harwin Cheng’i algılayamadı. Olay bazı Twitter kullanıcıları tarafından anne ve babanın çocuklarına göz kulak olamamasının da bir sonucu olarak yorumlandı.

Parents say 300lb security robot @StanfordShop knocks over their son and runs over his foot. pic.twitter.com/5IZ4oOkkNi

— Lilian Kim (@liliankim7) July 12, 2016

• General Electric, Huawei Technologies ile verimliliği artıracak akıllı makineleri geliştirmek için (ve biraz da endüstriyel internetini Çin’e tanıtmak amacıyla) ortaklığa gidiyor. Birleşik Devletler merkezli endüstri devinin Şangay’da 11 milyon dolar değerinde bir dijital üretim alanı oluşturduğu ve makineleri daha akıllı kılacak yazılım uygulamalarını geliştirecek ekibin burada çalışacağı öğrenildi.

• Delft Üniversitesi Kavli Nanobilim Enstitüsü araştırmacıları tekil atomların veri bitlerini simgelemek için kullanılabildiği bir hafıza teknolojisi geliştirdi. Fiziksel sınırların sonuna ulaşılan bu gelişme ile 96 nanometreye 126 nanometrelik dikdörtgen bir (insanın saç telinin genişliğinin 800’de 1’ine karşılık gelen) alana 1 KB’lık hafıza sıkıştırılmış oldu. Bu ticari olarak kullanımda bulunan en iyi sabit diskten 500 kat daha yoğun bir sıkıştırma imkanına karşılık geliyor. Araştırma grubunun başında bulunan Sander Otte’ye göre böyle bir yoğunluk -teorik olarak- bugüne dek yazılmış tüm kitapların bir postane pulu kadar alanda saklanabileceği anlamına geliyor.

• NASA’nın pek çok fotoğrafı uç uca ekleyerek oluşturduğu Dünya fotoğraflarının aksine Rus uydusu Elektro-L No.1, 121 megapiksellik tek bir fotoğraf çekiyor. Bu fotoğraflar Dünya’nın şimdiye dek çekilmiş en yüksek çözünürlüklü fotoğrafları. James Drake adlı bir eğitimci Rus Dünya Operatif Gözlem Araştırma Merkezi’nden aldığı 350 adet tam çözünürlüklü görseli Dünya üzerinde bir günün nasıl geçtiğini gösteren bir video hazırlamak için kullandı. Uydu alışık olduğumuz bakış açısının tam tersi yönünde durduğu için videoda Güney Kutbu yukarıda, Kuzey Kutbu aşağıda bulunuyor. Fotoğraflardan biri bol bol yakınlaştıma yapıp evrende ne kadar yalnız ve minik göründüğümüzü hatırlamamız için buraya bırakılmış.

• Rusya uzay ajansı Roskosmos ve ABD uzay ajansı NASA iş birliği yaparak Ay yörüngesine yeni bir uzay istasyonu inşa etmeyi planlıyor. Bu istasyon gelecekte Mars’a ve gök taşlarına yapılacak diğer görevler için de bir durak noktası olarak kullanılacak. Uzmanlar ABD ve Rusya’nın uzay teknolojilerinin birbirini tamamlar nitelikte olduğunu belirtiyor. Projenin hayata geçirilebilirliğini tartışan bilimcilerin karara varması halinde ihtiyaç duyulan tek şey devletlerin gereken izni ve kaynağı sağlaması olacak.

• Parlak ve yakın yıldızların çevresini inceleyerek yeni gezegenler keşfetmek için çalışmalarını sürdüren Kepler uzay aracından alınan veriler, Dünya’daki gelişmiş teleskopların verileriyle birleştirilerek 197 gezegen adayı ve 104 güneş dışı gezegen keşfetti. Bu gezegenler arasında kayalık yüzeye sahip dört gezegenin Dünya dışı yaşam örneklerine ev sahipliği yapıyor olabileceği düşünülüyor.

• İnsan davranışına ilişkin araştırmalar yürüten Virginia Tıp Okulu araştırmacıları, bağışıklık sistemimizin (başkaları ile etkileşime girme isteği gibi) sosyal davranışlarımızı etkilediğine, hatta kontrol ettiğine işaret eden önemli bulgulara ulaştı. Nörobilim bölümü başkanı Jonathan Kipnis araştırma sonuçlarını şu şekilde yorumladı: ‘Beyin ve adaptif bağışıklık sistemi birbirinden ayrı düşünülen aktörlerdi. Hatta beyinde karşılaşılan bağışıklık sistemi hareketlerinin patolojiye işaret ettiği düşünülürdü. Bu araştırma ise bizlere bu iki sistemin sadece yakın etkileşim halinde olduklarını göstermekle kalmıyor, aynı zamanda bazı davranışlarımızın bağışıklık sisteminin patojenlere cevabı olarak evrilmiş olabileceğini gösteriyor. Kulağa biraz çılgınca gelebilir ama bizler iki kadim güç olan patojenler ve bağışıklık sistemi için çok hücreli savaş meydanlarından ibaret olabiliriz. Kişiliğimizin bir kısmı bağışıklık sistemimiz tarafından ‘dikte ediliyor’ olabilir.’ Bulgular otizm ve şizofreni gibi nörolojik rahatsızlıkları anlamak üzere kullanılabilir.

• Açık kalp ameliyatı risklidir ve ameliyatın ardından iyileşme süreci aylara yayılabilir. Maryland Üniversiesi Tıp Merkezi araştırmacıları dejeneratif mitral kapak yetmezliği hastalarını meşakkatli ameliyatlara mecbur bırakmamak üzere bir cihaz geliştirdi. Harpoon (zıpkın) adı verilen cihaz sadece ameliyat masasında geçen zamanı azaltmakla kalmıyor aynı zamanda hastaların operasyonun ertesi günü evlerine dönebilmelerini de sağlıyor. Dejeneratif mitral kapak yetmezliği Birleşik Devletler’de 8 milyon kişide görülen yaygın bir kalp hastalığı. Kalp kapakçıklarının gergin ya da bozuk olması sebebiyle kan akışının yönünü tayin edememesi ve bir anlamda sızdırması olarak açıklanabilen rahatsızlıkla mücadele The Harpoon TSD-5 cihazı sayesinde daha güvenli ve daha az müdahaleci bir yöntemle sürdürülebilir.

• Çoğumuz etrafımızdaki çiçek çeşitliliğine nazaran çok az çiçeğin adını biliriz. Hatta bu konuda öyle yetersiz olanlarımız vardır ki en sevdiği çiçeğin adını bilmediği için popüler çiçekler arasından bir favori seçer ve sorulması durumunda onu söyler. Peki altı üstü yolda, bahçede, kaldırım kenarında karşılaştığımız bir çiçeğin adı için neden bunca drama? Çiçekleri Google’a anlatabilmek için giriştiğimiz uzun tariflere, sıraladığımız garip detaylara son! Akıllı görsel arama motoru Blipper‘ı hoşlandığınız çiçeğin adını öğrenmek için kullanabilirsiniz. Çiçeği Blipp’lemeniz (taratmanız) durumunda Blippar yapay zekası ve bilgisayar görüşü yardımıyla size sadece çiçeğin adını söylemekle kalmıyor, ideal yaşam koşulları, adının kökeni, memleketi, kültürel anlamı gibi değerli bilgileri de paylaşıyor. Blippar bir çiçek tanıma uygulamasından ibaret değil. Artırılmış gerçeklik, yapay zeka ve görsel arama teknolojilerini günlük hayatta faydalanılabilir hale getiren uygulama 170’in üzerinde ülkeden 65 milyon kullanıcının ‘merakını gideriyor’. 1000’in üzerinde marka Blippar’ın ürettiği çözümlerden faydalanıyor.

• Fbox hip dekoratif obje görünümü altında Wi-Fit hotspot, Facebook takipçi sayacı ve konum belirleme cihazı saklıyor. Cep telefonu uygulaması üzerinden Facebook takipçilerinizin ilgi alanlarını görerek coğrafi konum hedefleme ile onlara ilgilerini çekecek teklifler sunabiliyorsunuz. Böylece ücretsiz Wi-fi sunarken takipçi sayısıyla hava atmak, lokasyon bazlı pazarlama ile takipçileri müşterilere çevirmek mümkün oluyor.

• Japonya’nın en büyük araştırma organizasyonu RIKEN’in iki büyük Japon şirketi Kyocera ve Organ Technologies ile iş birliği yaparak, kök hücreden saç folikülü üretimini sağlanması kelliğin tarihe karışmasını hızlandırabilir. Hastanın sağlıklı saç foliküllerinden elde edilen kök hücrelerin laboratuvarda çoğaltılmasına dayanan yöntem sayesinde, kendini yenileyebilen saç hücreleri üretilerek hastanın kellik problemi kalıcı olarak çözülebiliyor. Farelerde başarılı sonuçlar veren yöntemin insanlar tarafından kullanılabilmesi için 2020 yılını beklemek gerekiyor.

• Yeni bir inovasyon ruhu 2016’ya şimdiden hakim olmuş durumda. Silikon Vadisi’nin sınırları çoktan aşıldı ve dünya genelinde kanser ya da kıtlık gibi büyük sorunlarımızla ilgili kıymetli çalışmalar yürüten pek çok şirket ve taze girişim var. Büyük buluşlar ve dönüm noktası olmaya aday gelişmeler o kadar çeşitlilik ve sıklık göstermeye başladı ki ‘next big thing’ ifadesi lüzumsuz hale geldi. 2016’da yüzümüzü döndüğümüz, dünyayı değiştirmesi beklenen 9 yenilik Nitya Timalsina tarafından şöyle sıralanmış: Yapay zeka, otonom araçlar, tekrar kullanılabilen roketler, sanal ve artırılmış gerçeklik, yenilenebilir enerjiye hızlı adaptasyon, deniz suyunu içme suyuna çevirme (desalination), aşırı hızlı internet, online DNA analizi ve bağışıklık sistemi mühendisliği. Gelin biz bunu 10 yapalım ve DNA ya da atom bazlı veri depolamayı da anmadan geçmemiş olalım. Listede yer alan dönüştürücü inovasyonların detaylarına buradan ulaşabilirsiniz.

Gelişmeler devam ediyor! Sıradaki sayfaya aşağıdan geçebilirsiniz.