Haftanın Özeti: 224

Tasarım, İnovasyon

Çoğumuz doğadan kopuk hayatlar yaşıyoruz. Uzun zamandır bunun zararlarını gündeme getiren ve doğa ile mimariyi birleştirmeyi öneren Dr. Rachel Armstrong evlerimize birkaç çiçek koymanın yeterli olmadığını düşünüyor. Newcastle Üniversitesi’nde deneysel mimari eğitimi veren Armstrong için çatıları bahçeye çevrilmiş binalar da yeterli değil. O daha çok, doğa ve mimariyi birbirinden ayırmayan yapılara yoğunlaşıyor. Örneğin, iç duvarları üç farklı biyoreaktör şeklinde inşa edilebilir. İlki, elektrik ve temiz su elde etmek için anaerobik bakteri barındıran yakıt hücrelerinden oluşan duvarlar. İkincisi, yakıt ya da gıda için canlı kütle üreten, alglerle çalışan ışığa duyarlı biyoreaktör. Sonuncusu ise alkol ya da diğer bitki tabanlı malzemeleri üretebilen sentetik bir biyoreaktör. Odaları birbirinden ayırmaktan başka bir işe yaramayan çimento ve tuğlalara bu binaların duvarlarında yer yok. Bugün uzmanlar geleceğin evlerinin sadece yeni teknolojik cihazlarla akıllı hale gelmesinin yeterli olmadığını düşünüyor: “Yaşam alanları da içindekiler gibi ‘yaşamalı’. Şehir tıpkı bizim gibi nefes alıp vermeli.”

Mutfak tezgahınızın üzerinde sebze yetiştiren bir mutfak aleti olsun ister miydiniz? Türk tasarımcılar Gökhan Çetinkaya ve Deniz İbanoğlu’nun geliştirdiği Mizzle adlı cihaz tam olarak bu işe yarıyor. Üstelik Mizzle evlerimize taze sebze getirmenin yanı sıra, Türkiye’ye de dünyanın en prestijli tasarım ödüllerinden IF Design Talent ödülünü getirdi. Mizzle’ın çalışma prensibi oldukça basit. Özel tepsilerine havadan aldığı nemle beslenen aeroponik yetiştirme pedi yerleştiriliyor. Cihazın üç farklı hücresi, üç farklı yetiştirme aşamasında kullanılıyor. İlk hücre çimlendirme işlemi için tamamen kapalı tutuluyor. Burada çimlenen tohumlar ikinci hücreye alınıyor (bu sırada ilk hücreye yeni yetiştirme pedi yerleştiriliyor). İkinci hücrede hem gün ışığı hem de cihazın sağladığı ışığı alan filizler büyümeye başlıyor. Yeterince büyüyen filizler üçüncü hücreye alınıyor. Bu sırada çimlenen ikinci parti tohumlar da ikinci hücreye geçmiş oluyor ve birinci hücreye yeni yetiştirme pedi yerleştiriliyor. Bu şekilde bir döngü halinde sürekli üretim yapılabiliyor. Prototipleri geliştirilen Mizzle henüz satış için hazır değil.

CycleWing adlı yeni bir gereç, bisikletin arkasına bir yelken gibi takılarak sürücünün rüzgardan daha fazla yararlanmasını sağlıyor. Yazılım mühendisi Jorge Pando ve makine mühendisi Rathan Rose tarafından geliştirilen CycleWing kalabalık şehir yollarından ziyade, şehir dışındaki uzun mesafeler için tasarlanmış. Böylece uzun yola çıkan bisikletçinin ciddi miktarda enerji tasarrufu yapabileceği belirtiliyor. Bisiklete tıpkı bir arka sele gibi bağlanan ve gidondaki iki düğmeyle sağa sola döndürülebilen yelken, kullanılmadığı zamanlarda katlı ve kapaklı şekilde duruyor. Kickstarter’da destek arayan CycleWing’in ön sipariş fiyatı 500 Dolar.

3D baskının daima bir hız problemi vardı. Katman üstüne katman yazdırma ya da malzemeyi hızlıca ısıtma gibi yöntemler hızı biraz artırsa da hala genel kullanım için fazla yavaş. Şimdi Kaliforniya Berkeley Üniversitesi ve Lawrence Livermore Ulusal Laboratuvarı’ndan bir araştırma ekibi, nesneleri neredeyse anında yazdıran yeni bir yöntemle endüstriye hız kazandırmayı hedefliyor. Adını Uzay Yolu dizisindeki ‘replicator’ (kopyalayıcı) adlı makineden alan yeni cihaz, nesnenin tamamını tek bir seferde oluşturuyor. Dönmekte olan ışığa duyarlı bir reçinenin üzerine ışıklı bir görüntü yansıtılıyor. Belirli bir seviyede ışıkla temas edince katılaşan reçine böylece üzerine yansıtılan görüntünün şeklini alıyor.

Japonya, Olimpiyat madalyalarını elektronik atıkların dönüştürülmesinden elde edilen malzemelerle üretmeyi planlıyor. “Japonya’nın dört bir yanından halkın ve şirketlerin desteğinin yanı sıra ulusal ve uluslararası atletler de bu çabamızda yardımcı oldu” diyen Tokyo 2020 Olimpik ve Paralimpik Oyunları Organizasyon Komitesi, toplamda 47 bin 488 ton elektronik atık toplandığını açıkladı. Komitenin 2 bin 700 kg bronz toplama hedefine geçtiğimiz Haziran ayında ulaşılmıştı. Ekim ayında ise 30,3 kg altın toplama hedefinin yüzde 93,7’sine, 4 bin 100 kg gümüş toplama hedefinin de yüzde 85,4’üne ulaşıldığı belirtilmişti.

Motorlu araçların hayatımızı tehlikeye atan partiküller salmasına engel olunabilir mi? Euronews bu sorunun cevabını arıyor:

Standart demir yollarını elektrikli hale getirmek için yolların üzerine kablolar döşeniyor. Ancak tren yolu üzerinde bulunan tünel ve köprülere bu kabloları yerleştirmek çok zor ve maliyetli. Eski tüneller yukarıya kablo düzeneği döşemek için fazla alçak. Genişletilmesi yine maliyet yaratıyor. Trenlerin yolun genelinde elektrikle hareket etmesini ama tünel ve köprülere geldiğinde dizel motoru kullanmasını sağlayan hibrit bir sistem de mevcut ancak bu yaklaşım hem çevre dostu değil hem de ağır dizel yakıtın yol boyunca taşınmasını gerektirdiği için pek ekonomik değil. Bu sorunlarla uğraşan Birleşik Krallık’ta yeni gündem, trenlerin yolun elektriksiz bölümlerinde dizel yerine hidrojen yakıt hücreleri kullanması fikri. Hidrojen yakıt hücreleri dizele göre daha hafif ve daha çevreci yollarla üretilebiliyor. Yakın gelecekte hidrojen üretiminin etkin, çevreci ve ekonomik yöntemlerinin geliştirilmesiyle birlikte hidrojen yakıt hücreleri de önemli bir alternatif haline gelecek.

Harley Davidson elektrikli motosikletiyle pek çok kez özetimize konu oldu. İşin içinde yine elektrik var ama bu kez mevzu scooter. Colorado eyaletinde gerçekleştirilen Winter XGames etkinliğinde tanıtılan elektrikli scooter prototipi Harley Davidson’da işlerin epey değiştiğinin de göstergesi.

Özet Başlıkları

1. Türkiye ve dünyadan güncel gelişmeler.
2. Bilim, teknoloji, yazılım, donanım.
3. Dijital girişimler, yatırımlar, web siteleri.
4. Dikkat çeken tasarımlar, inovatif ürün ve hizmetler.
5. Sinema, TV, kültür/sanat gelişmeleri.