Haftanın Özeti: 219

Bilim, Yazılım, Donanım

Yıllardır paylaştığımız haberlerde, çeşitli şirketlerin ya da ülkelerin 2019’a dair planlarına da değinmiştik. Buradan hareketle, 2019’da hayatımıza girmesi muhtemel bazı yenilikleri derledik. Tamamını şurada bulabileceğiniz derlemeden küçük bir bölüm:

• Sırt roketi yarışları başlayacak.
• Boston Dynamics’in robotu Spot Mini satışa sunulacak.
• Intel’in Foveros adını verdiği yeni teknikle geliştirilen ilk işlemciler kullanılmaya başlayacak.
• Kulaklıklı güneş gözlüğü Bose Frames piyasaya sürülecek.
• Fransa’da büfelerde Bitcoin satılacak.
• Avrupa Birliği kripto paralar konusunda kararını açıklayacak.
• Apple artırılmış gerçeklik gözlüğü üretecek.
• Bağımsız sanal gerçeklik gözlüğü Oculus Quest satışa sunulacak.

Google, akıllı cihazları uzaktan el hareketleriyle kontrol etme teknolojisine bir adım daha yaklaştı. Şirketin 2015’te başlattığı mini radar projesi Project Soli daha iyi isabet için daha yüksek seviyede radar kullanma konusunda ABD hükümetinden izin aldı. Yıllardır üzerinde çalışılan bu projeyle, örneğin bir akıllı hoparlörü elinizi yaklaştırarak çalıştırabilir, parmak hareketinizle müziği açabilir ya da kapatabilirsiniz.

Cambridge Dictionary yılın kelimesini seçti: Nomophobia. 2008’de “No mobile phone phobia” olarak ortaya çıkan ve telefon bağlantısını kaybetme korkusu olarak tanımlanan nomophobia, geçtiğimiz yılın başında Cambridge’in çevrimiçi sözlüğüne eklenmişti. Öte yandan, Huffington Post gibi bir devi medya dünyasına kazandıran Arianna Huffington’a göre 2019 teknolojiyle ilişkimizi gözden geçireceğimiz bir yıl olacak. Bu iki bilgi bir araya gelince, bu yıl en çok yazıp çizeceğimiz konulardan biri akıllı telefon bağımlılığı olacak gibi görünüyor.

Başta akıllı telefon olmak üzere çeşitli ‘ekranların’ tehlikeleri düşünülünce de akla ilk gelen kişiler çocuklar oluyor. Ama Birleşik Krallık’ta yayımlanan yeni bir yönerge çocukların ekran başında geçirdiği zamanın onlara zarar verdiğini gösteren araştırmalara aykırı ifadeler barındırıyor. Yönergede “Ekran süresinin direkt ‘zararlı’ etkilerine yönelik kanıtlar konusunda anlaşmaya varılamamıştır ve zarara dair kanıtlar genellikle abartılmaktadır. Bu literatürün çoğunluğu, sadece televizyon ekranına yönelik araştırmaların sonucudur” deniliyor.

In a UK first, we are launching guidance to help parents manage children’s #screentime. We believe that we need to “let parents be parents”, so our guidance supports parents in adjusting screen use based on what is important to them and their child: https://t.co/3q4ZC5Gpkq pic.twitter.com/302fMLoBya

— RCPCH (@RCPCHtweets) January 4, 2019

Eldeki son bilgilere göre Avrupa’daki yapay zeka yatırımları 2016 yılında yaklaşık 3-4 milyar Dolar iken Asya’nın yatırımları 8-12 milyar Dolar civarında. Kuzey Amerika’nın yatırımları ise 15-23 milyar Dolar civarında. Önümüzdeki 10 yılda aradaki yatırım açığını kapatmayı uman Avrupa Komisyonu kendini farklı bir yapay zekanın (temel hak ve etik kurallara saygı gösteren, güvenilir yapay zeka) öncüsü olarak konumlandırmaya çalışıyor. Geçtiğimiz Nisan ayında görevlendirilen ve akademiyi, sanayiyi ve sivil toplumu temsil eden 52 bağımsız uzmandan oluşan çalışma grubu, yapay zekanın geliştirilmesi ve kullanılması üzerine etik prensipleri içeren ilk taslak çalışmayı yayımladı. 18 Ocak’a kadar görüşlere açık olacak taslağın nihai hali, yorumlar ve geri dönüşler doğrultusunda Mart ayında yayımlanacak. Bu arada yapay zeka iş görüşmelerine başladı bile.

(Bu kısmı cinayetli belgesel kanallarındaki dış ses tonuyla okuyun.) Mitesh Patel, geçtiğimiz Mayıs ayında 34 yaşındaki eşi Jessica Patel’i kendi evlerinde boğarak öldürdükten sonra eve hırsız girdiği izlenimi yaratmaya çalıştı. Ancak polisler adamın ve eşinin iPhone’larında bulunan Health (sağlık) uygulamasını inceledikten sonra suçu işleyenin Mitesh Patel olduğuna karar verdi. Uygulama, gün içindeki hareketlerinizi ve sağlık hedeflerinize ulaşıp ulaşmadığınızı takip edebiliyor. Polisler, bu bilgiden hareketle zanlının telefonunu inceledi ve Health uygulamasında, kadın öldükten kısa bir süre sonra çok fazla hareket kaydedildiğini tespit etti. Ayrıca adamın olaydan kısa süre önce internet üzerinden, boğma tekniklerini araştırdığı belirlendi. Önceki hafta görülen davada Mitesh Patel 30 yıl hapis cezasına çarptırıldı.

İngiltere’de bir hastanede kanserin erken teşhisinde devrim yaratabilecek nefes testi denemelerine başlandı. 2 yıl sürecek olan çalışma, kanser hastalarının yanı sıra sağlıklı insanların da dahil olduğu bin 500 kişi üzerinde yapılacak. Deneklerin cihaza 10 dakika üflemesiyle elde edilecek moleküller laboratuvarda incelenecek. Başlangıçta yemek borusu ve mide kanseri şüphesi olan hastalarda kullanılacak olan yöntem daha sonra farklı türleri de kapsayacak şekilde genişletilecek. Yeni yapılan bir araştırma beyin ve bağışıklık sistemi arasında bir ilişki olduğunu ve bu ilişkinin stresle mücadeleye yardımcı olduğunu gösteriyor. Araştırma, beyinle bağışıklık sisteminin strese yanıt verdiğini ve beyindeki zar dokularda lenf damarları bulunduğunu gösteriyor. Yani bağışıklık sistemi beyinle iletişimde önemli bir rol oynayarak stresli zamanlarda ona destek sağlıyor.

NASA’nın New Horizons (Yeni Ufuklar) ekibi, 2014 MU69 adlı uzay cismine ait ilk görüntüleri paylaştı. Görüntüler şimdiden Güneş Sistemi’nin ilk dönemlerine ışık tutuyor ve yeni soruları gündeme getiriyor. 33 km uzunluğundaki Kuiper Kuşağı cisminin, iki kürenin yavaşça çarpışıp birbirine geçmesiyle oluştuğu sanılıyor. Geçmişte kimse bu kadar uzaktaki bir gök cismini incelemediği için elde edilen görüntü ve veriler büyük önem taşıyor.

Çin’in, Ay’ın ‘buralardan’ görünmeyen yüzüne gönderdiği uzay aracı Chang’e 4 yumuşak inişi başarıyla gerçekleştirdi. Ay’ın uzak yüzünün, dünyadan görünenden daha farklı olduğu biliniyor. Chang’e 4 burada zemin yapısını ve yer şekillerini inceleyecek, Ay yüzeyinin mineral bileşenlerini belirleyecek, nötron radyasyonu ve nötral atomları ölçecek. Ay’ın görünmeyen yüzüne inen ilk ülke olmayı başaran Çin, Ay Keşif Programı’nın üçüncü ve son aşaması olarak, 2020’de fırlatacağı Chang’e 5 adlı uzay aracını Ay’a gönderip sağ salim geri getirebilmeyi hedefliyor. İleride 2018 muhtemelen ülkelerin ve özel şirketlerin uzay yarışını yeniden hızlandırdığı yıl olarak anılacak.

Özet Başlıkları

1. Türkiye ve dünyadan güncel gelişmeler.
2. Bilim, teknoloji, yazılım, donanım.
3. Dijital girişimler, yatırımlar, web siteleri.
4. Dikkat çeken tasarımlar, inovatif ürün ve hizmetler.
5. Sinema, TV, kültür/sanat gelişmeleri.