Haftanın Özeti: 193

Bilim, Yazılım, Donanım

Sorunlarla mücadele eden telefon üreticisi HTC için işler iyi gitmiyor. Geçtiğimiz yıl yaptığı anlaşma ile 1,1 milyar Dolar karşılığında 2 bin mühendisini Google’a gönderen HTC, bu kez de harcamalarını azaltmak amacıyla tüm iş gücünün neredeyse çeyreğine denk gelen bin 500 çalışanı işten çıkarma kararı aldı. HTC, 2017’nin olumsuz dördüncü çeyreğinden sonra Mayıs ayında yayınlanan ilk çeyrek raporunda, gelirlerin bir önceki yıla göre yüzde 40 oranında düştüğünü ve 170 milyon Dolar zarar ettiğini açıklamıştı. Şöyle bir geriye dönüp bakmak isteyen olursa, Techcrunch HTC’nin ikonik cihazlarını derlemiş.

Light ise 9 arka kameralı bir telefon üzerinde çalışıyor. Şirket bu sene sonlarına doğru çok lensli telefonun bir modelini tanıtacak. Light daha önce 16 kameraya sahip L16 fotoğraf makinesini üretmişti. Bu makine farklı derinliklerde ve odaksal uzaklıklarda fotoğraflar çekiyor, sonrasında onları yüksek kalitede birleştirmek için bir algoritma kullanıyor. L16 model fotoğraf makinesi bin 950 Dolar‘lık bir fiyat etiketine sahip. Bu bilgi, söz konusu telefonun fiyatı için fikir verebilir.

Bazı Samsung kullanıcıları akıllı telefonlarının rehberde kayıtlı kişilere rastgele fotoğraf ve zamanlanmış mesaj gönderdiğini söylüyor. Reddit‘e ve Samsung’un resmi destek sitesine gönderilen şikayetlerde Galaxy S9 ve Galaxy Note 8 modellerinin sorundan etkilendiği dile getiriliyor. Telefonda varsayılan olarak yüklü Samsung Messages uygulamasının gönderdiği fotoğraf ve mesajların kaydını da tutmadığı söyleniyor. Şikayetlerin çoğunda kullanıcılar T-Mobile müşterisi olduklarını ve yakın zamanda Samsung Messages uygulamasını güncellediklerini belirtiyor. T-Mobile sorunun kendilerinden kaynaklanmadığını, müşterilerin Samsung’la görüşmesi gerektiğini söylerken bir Samsung sözcüsü ise “Şikayetlerin farkındayız ve teknik ekibimiz konuyu inceliyor” diye konuştu.

2011 yılında, Microsoft‘un ‘geleceğin bilgisayarı’ olarak tanımlanan çift ekranlı yenilikçi Courier tabletinin iptal edildiği duyurmuştu. 7 yılın ardından çift ekranlı tablet haberleri yeniden gündeme gelmeye başladı. Özellikle son aylarda ortaya çıkan söylentiler ve patent başvurularının ardından The Verge Microsoft’un yeni çift ekranlı cep tableti için hazırlanan belgeleri gördüğünü iddia ediyor. İddiaya göre, Microsoft projeyi şirket içinde şu şekilde tanımlıyor: “Yenilikçi donanım ve yazılım deneyimlerini, kişisel ve çok yönlü bir bilgisayar deneyimi yaratmak için bir araya getiren, cepte taşınabilen Surface cihazı.”

Bir iddia da yeni iPhone modelleriyle ilgili. 9To5Mac‘te paylaşılan bir videoda iki adet temsili iPhone modeli tanıtılıyor. Bunlardan biri 6,1 inçlik iPhone 9 diğeri ise 6,5 inçlik iPhone X Plus. Temsili modeller iki farklı kılıfta görünüyor. Bu kılıfların Birleşik Krallık merkezli Skech adlı akseuar üreticisi tarafından yeni telefonlar için tasarlandığı ifade ediliyor. Bu ve benzeri videolar Apple fanlarının yeni cihaz susuzluğunu bastırır mı bilinmez ama tüm bunların söylentiden ibaret olduğunu unutmamakta fayda var. Tim Cook elinde telefonla sahneye çıkana kadar hiçbir şey netlik kazanmış sayılmaz.

Huawei, içinde bir çift Bluetooth kulaklık bulunan akıllı saat patenti aldı. Yeni patent Huawei Watch 3 için olmayabilir tabii ki. Patentin detayları, kulaklıkların farklı yöntemlerle saklanabileceğini gösteriyor. Yaylı bir mekanizmayla açılan ve kapanan veya manyetik olarak saatin bandına takılan bir kapsül olabilir. Kablosuz, suya dayanıklı kulaklıklarda ayrıca aktif gürültü kesme özelliği de bulunabilir. Kulaklıklar sayesinde kullanıcı bileğini döndürmeden aramalara yanıt verebilir ya da ses seviyesini ayarlayabilir.

ABD’nin Bağımsızlık Günü 4 Temmuz her yıl ülke çapında havai fişeklerle kutlanıyor. Bu kutlama yöntemi etkileyici olsa da doğaya (özellikle de hayvanlara) zarar veriyor. Dumanlar, gürültü kirliliği ve yüksek sesten rahatsız olan hayvanların yanı sıra pek çok kişi bu patlayıcı maddeleri kullanırken kendisine ya da çevresine zarar veriyor. Bazı ormanlık bölgelerde ise orman yangını riski sebebiyle havai fişek kullanımı yasaklanmış durumda. Intel detaylardan hareketle, Silikon Vadisi yakınlarında bulunan Travis Hava Üssü’nde ‘Intel Shooting Star‘ adında bir dron gösterisi gerçekleştirdi. Yoğun rüzgar sebebiyle planlandığı gibi 4 Temmuz gecesi yapılamayan gösteri bir gün sonrasına ertelendi.

Amazon’un kasiyersiz mağazası Amazon Go 22 Ocak’ta Seattle’da kapılarını açmıştı. Perakendeciliğin ve istihdamın geleceği için önemli bir işaret fişeği olan mağazanın ikinci şubesinin de yine Seattle’da açılacağı konuşuluyor. Müşterilerin kamera ve sensörler tarafından ‘çok yakından’ takip edildiği sistem yaygınlaştıkça mahremiyet tartışmalarının dozu da artacaktır elbette. Hatırlamak gerekirse:

Önümüzdeki otomasyon dalgası ile tam olarak kaç kişinin işini kaybedeceği konusuna çok mu odaklanıyoruz yoksa şu ana kadar yaptıklarımız ortaya çıkacak sorunları çözmek için yetersiz mi? ABD’li düşünce kuruluşu Center for Global Development tarafından geçtiğimiz günlerde yayımlanan, yapay zeka ve robotik alanındaki çalışmaların dünyadaki iş gücündeki etkilerini tartışan makalede sorulan sorulardan birisi bu. Daha önceki çalışmaların gösterdiği gibi, bu makalenin yazarları da otomasyonun toplu işsizlikten ziyade maaş artışlarında duraksamaya ve iş piyasasında kutuplaşmaya yol açacağını düşünüyor. Yani bu işler gittikçe düşük maaşlı ve düzensiz hale gelecek. Öte yandan iş piyasasının diğer kutbunda, yeni teknoloji ile artan üretkenliğin faydalarını toplayacak az sayıda zengin ve süper zenginler olacak. Otomasyonun getireceği değişimler, birçok kişinin iş güvencesini ve yaşam standartlarını olumsuz etkileyecek. Bunun sonuçları siyasi ortama da yansıyabilir. Hatta bazıları bunun çoktan gerçekleşmeye başladığını, otomasyon riski altındaki şehirlerdeki işçilerin ABD’de Cumhuriyetçi Parti’ye oy verme olasılığının daha yüksek olduğunu söylüyor. Özet için uzun bir madde oldu ama konuyu derleyip toparlaması açısından önemli bir makale.

“2030’da iş dünyası nasıl bir yer olacak?” diye soran PwC‘nin de bu konuda söyleyecekleri var. “İnsanları koruyun, işi değil. Çevikliğe, uyum sağlamaya ve yeniden yetenek edindirmeye odaklanın” diyen raporun kısa bir özeti haberimizde. 

Çinli arama motoru devi Baidu, Softbank’in yan kuruluşu SB Drive ve otomotiv üreticisi King Long ile iş birliği yaparak Japonya‘ya önümüzdeki yılın başında bir otonom otobüs hizmeti getirecek. (Boyuta bakınca minibüs de denilebilir elbette.) 10 adet araç satışını içeren bu anlaşma, Çin’in yurt dışına otonom araç ihraç ettiği ilk anlaşma olarak da tarihe geçti.  4. seviye otonom sürüş yeteneğine sahip olan ve belirli koşullarda tam otonom sürüş sağlayabilen araçların turistik alanlar, havalimanları ve diğer kontrollü bölgelerde kullanılması planlanıyor.

MIT’nin Norman adında psikopat bir yapay zeka geliştirdiğini düşününce akla kişilik bozukluğu olan yapay zekaları nasıl tedavi edeceğimiz sorusu geliyor. Belki de insanlardaki gibi yapay zekaya da terapi uygulanabilir. Bu öneri Kansas Üniversitesi araştırmacılarından geldi. Araştırmacılar yapay zekanın karmaşıklığı arttıkça bunun getirdiği zorlukların ‘kişilik bozuklukları‘ yaratabileceğini düşünüyor. Tedavi için iki çıkış noktası var: Bilişsel davranış terapisi yolundan giden ‘düzeltme eğitimi‘ ve ilaç tedavisine daha çok benzeyen, ödül sinyallerine dayalı tedavi yöntemi. Bu şekilde yapay zekanın davranışının dış kaynaklar aracılığıyla kökten değiştirilmesi amaçlanıyor. Araştırma yazısında “Bir bozukluk teşhisi konulduğunda yapay zekayı kapatmak ya da sıfırlamak her zaman uygun bir çözüm olmayabilir” deniyor. Evet, ‘kapatıp açmak’ o seviyelerde işe yaramayacak.

İnsan ömrü maksimum uzunluğuna ulaştı mı? Yapılan yeni bir araştırmaya göre cevap ‘hayır’. Yaş 70’lere, 80’lere dayandıkça ‘ölüme bahane’ hastalıkların ziyaret ihtimali ve sıklığı da artıyor. İşte bu araştırma, kabaca özetlemek gerekirse, bir şekilde o yaşları atlatıp 105‘e geldikten sonra söz konusu hastalıkların etkisinin azaldığını gösteriyor. Kurulan bu mantığa şüpheyle yaklaşıp yaklaşmamak bizim elimizde tabii ama çalışmayı yürüten ekipten Dr. James Vaupel, teoriyi kanser örneğiyle destekliyor: “Kanser 70’li, 80’li yaşlarda en başta gelen ölüm nedenlerinden biri ama 100 yaşın üzerinde olup da kanserden ölen çok az kişi var.” Aynı şey diğer ölümcül hastalıklar için de geçerli, araştırma öyle diyor.

İlk kez bir gezegenin doğuşu görüntülendi. Jüpiter‘in birkaç katı büyüklüğünde olan PDS 70b adlı gezegenin bulutlu bir atmosfere sahip olduğu düşünülüyor. Fotoğrafta gezegenin, yıldızının çevresinde tekerlek şeklinde, gaz ve tozla oluştuğu görülüyor. Yaklaşık 10 milyon yaşında olduğu düşünülen gezegenin bize uzaklığı 370 ışık yılı kadar.

Bölümün son haberi Türkiye’den. Hafta içinde Bilgisayar Mühendisleri Odası ‘zorunlu açıklama’ notuyla “Bilgisayar Mühendisliği Kodlamaya, Algoritmaya İndirgenemez” başlıklı bir metin paylaştı. “Son günlerde basına yansıyan haber ve duyurularda ‘kodlama’ ve ‘algoritma’ eğitimlerine sıkça yer verilmekte, bu eğitimlerden geçen kişilerin meslek edinip kolayca iş bulabileceği dile getirilmektedir. Özellikle orta öğretim öğrencilerine yönelik yaz okulu ve lise tanıtımlarında okullarda verilen ‘kodlama’ ve ‘algoritma’ eğitimleriyle bir bilgisayar mühendisinin yetkinliklerine kavuşulabileceği öne sürülmektedir” şeklinde başlayan açıklamanın tamamı şurada.

Özet Başlıkları

1. Türkiye ve dünyadan güncel gelişmeler.
2. Bilim, teknoloji, yazılım, donanım.
3. Dijital girişimler, yatırımlar, web siteleri.
4. Dikkat çeken tasarımlar, inovatif ürün ve hizmetler.
5. Sinema, TV, kültür/sanat gelişmeleri.