Haftanın Özeti: 187

Bilim, Yazılım, Donanım

Apple ile Samsung arasında 2011’den bu yana devam eden patent davasında yeni bir gelişme yaşandı. Mahkeme Samsung’un, Apple’ın yuvarlak köşe, ön yüz çerçevesi ve uygulama ızgarası gibi tasarım özelliklerini taklit ettiğine ve açtığı zararlar sebebiyle Apple’a 539 milyon Dolar ödemesine karar verdi. Yedi yıldır devam eden davada defalarca karar alınmış ve bu kararlar defalarca temyize taşınmıştı. Teknoloji endüstrisinin en karmaşık ve kapsamlı davalarından biri haline gelen bu davada Apple başlangıçta 2,5 milyar Dolar ödeme talep etmişti. 2012’de mahkeme Apple’a 1 milyar Dolar’dan az bir ödeme yapılmasına karar vermişti. Bir temyiz mahkemesi 2015’te Apple’ın iPhone’un görünüşünü tescilleyemeyeceğine kanaat getirmişti. Böylece Samsung’un ödemesi gereken miktar 548 milyon Dolar’a düşmüştü.

Sina‘daki yeni bir rapora göre Apple, Beats markası altında 199 Dolar‘lık yeni bir HomePod cihazı üretmeye hazırlanıyor. Daha önce de ucuz bir HomePod üretilebileceği iddia edilmişti ancak bu cihazın Beats altında çıkması fikri hiç gündeme gelmemişti. En son verilere göre Apple 2018’in ilk çeyreğinde yaklaşık 600 bin HomePod sattı. Amazon’un Echo satışlarıyla karşılaştırıldığında bu rakam pek etkileyici olmasa da HomePod’un 349 Dolar’a Echo’nun en ucuz modelinin ise 49 Dolar’a satıldığını göz önünde bulundurmak gerekiyor.

Google telefonda insanlarla konuşabilen yapay zekalı asistanı Google Duplex‘i tanıttığında hem hayranlık hem de endişe yarattı. Görünen o ki bu alanda çalışma yürüten tek şirket Google değil. Microsoft da benzer bir şekilde çalışan yapay zekalı asistanı Xiaoice‘ı (Şaoays diye okunuyor) tanıttı. Sadece Çinli kullanıcılar için geliştirilen Xiaoice’ın Çin’de 500 milyon ‘arkadaşı’ var. Bir haber sunucusu kadar akıcı şekilde Çince konuşabilen sohbet botu, Google Duplex gibi arama yapmıyor. İnsanlar Xiaoice ile karşılıklı olarak sohbet edip yapay zekadan istedikleri konularda bilgi alabiliyor. Aslında Microsoft’un, İngilizce konuşan yapay zeka botu fikrinden çekinmesi anlaşılabilir. Şirketin daha önceki denemesi Tay, Twitter üzerinden trollerin yanlış yönlendirmeleriyle ırkçı söylemlerde bulunarak bir felakete dönüşmüştü.

Microsoft’un, iş dünyasındaki yerini sağlamlaştırmak için piyasaya sürdüğü ve şu anda 5 binden fazla firma tarafından kullanılan Surface Hub‘ın yeni versiyonu duyuruldu. 2019’da satışa sunulması planlanan Surface Hub 2, 50,5 inç’lik 4K ekranla gelecek. Windows 10 ile çalışacak olan sistem, günümüz iş yapış şekillerine ve ortak üretim mantığına uyum sağlama iddiasında.

HTC‘nin yeni bir tasarım modeli denediği telefonu U12 Plus gün yüzüne çıktı. Toplam dört kamerasıyla dikkat çeken modelde kullanılan Edge Sense 2 donanımı sayesinde basit bir sıkıştırma hareketiyle uygulama kısa yollarına ulaşmak, fotoğraf çekmek, Google Asistan’a bağlanmak gibi pek çok işlevi yerine getirmek mümkün. Çift ön kamerasıyla 1080p video kaydı yapma imkanı sunan HTC U12 Plus’ın arka tarafında da 12 ve 16 MP olmak üzere çift kamerası bulunuyor.

2018 I/O etkinliğinde öne çıkan özelliklerden biri de Google Lens idi. Telefon kamerasıyla görüntülenen yazılara metin olarak dijital ortama aktarabilen Google Lens’in tek avantajı bu değil. CNET, bu özellikle yapılabilecek 7 havalı şeyi sıralamış ki, ormanda gördüğünüz bir bitkinin adını anında öğrenmek de bunlara dahil. Aşağıda da ilk izlenim videosu var.

Dünya yüzeyinin yaklaşık yüzde 72’sini kaplayan okyanusların başı kirlilikle dertte. Her gün büyük şehirlerden tonlarca plastik (örneğin alışveriş poşetleri, plastik şişeler…) okyanuslara akıyor. Ama enseyi karartmamak lazım. Türümüz tüm bu umut kırıcı etkilere sebebiyet verse de, yaratıcı çözümler de bulabiliyor. Okyanuslardaki plastiği temizlemeye çalışan 5 girişimi haberimizde bulabilir, teknolojinin dünya yararına kullanımı konusunda umudunuzu artırabilirsiniz. Onlardan biri olan Recycling Technologies, henüz hiç ya da yeterli oranda geri dönüştüremediğimiz plastiklerin tamamını kullanabileceğimiz ham maddelere dönüştürmeyi vadediyor. Plastiği kendi ürettikleri bir makinede, Plaxx adını verdikleri düşük sülfürlü bir yağ, yakıt ve parafine dönüştürebilen girişim, aldığı yeni yatırımla 2027’ye kadar 10 milyon ton plastik geri dönüşümü yapabilecek kapasiteye gelmeyi planlıyor.

Annette Adamska, ölen annesinin geride bıraktığı dijital hayatını düzene sokmaya çalışırken, benzer durumdaki binlerce kişi aklına gelmiş ve Back Up Your Life adlı şirketi kurmuş. Şirket müşterilerine sosyal medya hesapları, çevrimiçi abonelikler, şifre depolama, tekrarlayan ödemeler ve daha fazlası için planlar hazırlıyor. Ayrıca kişi öldükten sonra bu hesaplara kimlerin erişebileceği de belirleniyor. Adamska “Hiçbir şey yakınını kaybetmenin acısını hafifletemez ama bazı şeyler durumu daha kötü hale getirebilir. Hayatını kaybeden bir yakınınızın doğum gününde bildirim almaya devam etmek ister miydiniz?” diyor. Buna benzer hizmetler sunan başka şirketler de var ancak onların müşterileri hayatının sonuna yaklaşmış kişilerken, Back Up Your Life’ınkiler genellikle 30’lu ve 40’lı yaşlarda. Teknoloji, kendi sorunlarıyla ilgilenecek bir iş kolu daha yaratıyor.

Robotlara ne yapmaları gerektiğini öğretmek için tek bir sefer göstermek yeterli olsaydı nasıl olurdu? Nvidia‘daki yapay zeka araştırmacıları tam da bunun gerçekleşmesini sağlayacak bir sistem geliştirdi. Robot, belirli bir görevin nasıl yapılacağını tek seferde izleyerek öğreniyor. Bu deney için araştırmacılar, bir dizi nöral ağı, 4 farklı renkteki bloku ve bir arabayı tanıyacak şekilde eğitti. Nvidia’nın Titan X grafik biriminde çalışan bu nöral ağlar, kamera ile blokları belli sıralamayla dizen insan eylemlerini izleyip bu hareketleri taklit etmeye çalıştı. Araştırmacılar bu tekniğin robotlara yeni şeyler öğretme sürecini önemli ölçüde hızlandıracağını belirtiyor.

Yapay zeka ve derin öğrenme ile birlikte hem sahte haber üretmek hem de bu haberleri tespit etmek daha kolay hale geldi. Kötü niyetli kişiler sahte haber üretmek için yapay zekanın nimetlerinden faydalanırken, halkı doğru bilgilendirmeye çalışan kuruluşlar da bu durumla mücadele için benzer teknolojilerden faydalanıyor. Ancak yakın zamanda, sahte fotoğraf ve videoların yapay zeka tarafından bile gerçeğinden ayırt edilememesinden endişe duyuluyor. Bize düşen, bu teknolojilerin varlığından haberdar olmak ve dijital ortamda gördüğümüz tüm görsel, ses kaydı ve metinlere şüpheyle yaklaşmak. Son cümleyi yazarken, tüm masalı sondaki mesaj için anlatan dede gibi hissettim.

Amazon‘un müşterilerini daha iyi tanımak ve buna göre reklam yapmak için kullandığı kendi yapay zeka tabanlı yüz tanıma programı Rekognition, artık polis tarafından gözetleme yapmak için de kullanılıyor. Amerikan Sivil Özgürlükler Birliği (ACLU) tarafından elde edilen belgelere göre Amazon bir süredir bazı eyaletlerde polisle iş birliği halinde çalışarak ileri düzeyde bir gözetim sistemi geliştiriyor. Polis herhangi bir kişinin fotoğrafını sisteme yükleyip, onu edebilmenin yanı sıra, kişinin adı, ırkı, doğrum tarihi ve suç kaydı gibi bilgilere anında erişebiliyor. Bu yazılım, geçtiğimiz günlerde yazılım, Birleşik Krallık’taki kraliyet düğününde katılımcıların tanıtılması için kullanılmıştı. Özetin ilk bölümündeki Çin liselerindeki yapay zeka haberine bir kez daha göz atalım.

Ars Technica yazarı Lee Hutchinson günümüz çocuklarına, kendi çocukluğunun teknolojik cihazlarını denetiyor. 80’li yılların teknolojisiyle karşılaşan günümüz çocukları genellikle bu cihazların neden popüler olduğuna anlam vermekte zorlanıyor. Daha önce Nintendo oyun sistemleri, Power Glove ve Polaroid gibi cihazları deneyen çocuklar serinin yeni bölümünde Panasonic taşınabilir kasetçalar, Nintendo Gameboy ve The Vectrex oyun sistemini denedi.

Çin, özel bir şirket tarafından geliştirilen ilk roketini Perşembe günü fırlattığını açıkladı. Bu hamle Çin’in uzay araştırma programı için önemli bir kilometre taşı anlamına geliyor. Katı yakıt motoru kullanan roketin kontrol sistemleri kullanıcı talebine göre düzenlenebiliyor. “OS-XO” olarak da bilinen uzay aracı 100 kilogram ağırlığında bir yükü Dünya’dan 800 km uzaklıkta yörüngeye yerleştirdi. Roket, kablosuz internet kullanarak enerji tüketimini yüzde 30 azalttı. Devlet Başkanı Şi Cinping, uzay araştırmaları alanında bir süper güç olmayı öncelikli hedefleri arasına yerleştirmişti. Ülke bu amaç doğrultusunda 2022’de yörüngeye insanlı bir uzay istasyonu yerleştirmeyi hedefliyor.

Çin’in bir hedefi de, Ay’ın karanlık yüzüne uzay aracı indiren ilk ülke olmak. En büyük problemlerden birisi karanlık yüze uzay aracı indirmek değil, onunla veri alışverişinde bulunabilmek. Geçtiğimiz hafta fırlatılan Queqiao, bu yıl içinde fırlatılması planlanan Chang’e-4‘ün Dünya ile iletişimini mümkün kılacak. Ancak bunu gerçekleştirmek sanıldığı kadar kolay değil. Ay’da bir cihazı yörüngede tutmak oldukça zor. Cihaz, iki büyük gök cisminin yerçekimsel güçlerinin küçük bir denge sağladığı Langrange noktalarından birisine oturtulmak zorunda.

Özet Başlıkları

1. Türkiye ve dünyadan güncel gelişmeler.
2. Bilim, teknoloji, yazılım, donanım.
3. Dijital girişimler, yatırımlar, web siteleri.
4. Dikkat çeken tasarımlar, inovatif ürün ve hizmetler.
5. Sinema, TV, kültür/sanat gelişmeleri.