Haftanın Özeti: 150

Bilim, Yazılım, Donanım

Yeni teknolojilere ayak uydurmak için 4K televizyon satın aldıysanız size kötü bir haberimiz var: [inlinetweet prefix=”” tweeter=”” suffix=””]Sharp, 70 inçlik yeni Aquos 8K televizyonunu tanıttı.[/inlinetweet] 7680 x 4320 piksel çözünürlüğe sahip televizyon, 1920 x 1080 çözünürlüklü full HD ekranlara göre 16 kat daha net görüntü sunuyor. Sharp bu çözünürlüğe ‘nihai gerçeklik’ (ultimate reality) adını veriyor. Televizyondaki bazı detaylar çıplak gözle bile seçilemiyor (Ancak unutmayın ki eldeki yayın ve içeriklerin büyük bir bölümü henüz 4K çözünürlüğe bile ulaşmış değil).

Akıllı telefonların fiyatı, ilk kez piyasaya çıktıkları dönemden bu yana sürekli artış halinde. Ama yeni telefonlar artık ‘pahalı’ sınırlarını da zorlar halde. Mobil cihazlar üzerine haberler yapan ve sızıntıları paylaşan Benjamin Geskin‘in geçtiğimiz günlerde attığı tweet eğer doğruyu yansıtıyorsa, iPhone 8‘in fiyatı, kapasitesine göre 1000 ila 1200 Dolar arasında değişiyor. Bu rakamları Türkiye’ye uyarladığımızda 5 bin Türk Lirası’nın üzerinde etiketler görmeye alışmamız gerekecek. Bu çıtanın emsal diğer modellerde de geçerli olacağına şüphe yok.

#iPhone8

64 GB: 999$
256 GB: 1099$
512 GB: 1199$

— Ben Geskin (@VenyaGeskin1) September 4, 2017

[inlinetweet prefix=”” tweeter=”” suffix=””]Epson 3 metrelik geniş ekran deneyimi sağlayan yeni projeksiyon cihazı LS100’ı tanıttı.[/inlinetweet] 4K çözünürlük çağını yaşadığımız günlerde cihazın 1080p olması bir dezavantaj gibi gözükse de benzer özelliklere sahip Sony’nin 25 bin Dolarlık fiyat etiketinin karşısında Epson 3 bin Dolar’la oldukça uygun bir alternatif sunuyor. 3 HDMI girişli cihaz ışıklar açıkken rahatlıkla izlenebilecek parlaklığa sahip. Şirket cihazın en az 20 bin saatlik kullanım ömrü olduğunu söylüyor.

‘PlayerUnknown’s Battlegrounds‘ Mart ayından beri dünyanın en büyük dijital oyun platformu Steam’de 6 milyon satarak 2017’nin en büyük bilgisayar oyunu oldu. Bluehole tarafından geliştirilen ve şimdiye kadar 150 milyon Dolar ciro yapan oyun yaklaşık 1 milyon kullanıcısıyla Steam’de en çok oynananlar listesinde ilk sıraya yükseldi. Listenin ilk iki sırasında ‘Dota 2’ ve ‘Counter-Strike: Global Offensive’in yer aldığı düşünülürse bu oldukça önemli bir başarı.

We now hold the record for the highest peak player count of any non-Valve game! GG WP everyone <3 pic.twitter.com/cHjXPeSE8p

— PLAYERUNKNOWN (@PLAYERUNKNOWN) July 30, 2017

GTA serisi ve Red Dead Redemption gibi [inlinetweet prefix=”” tweeter=”” suffix=””]efsane oyunların üreticisi Rockstar Games sanal gerçekliğe yöneliyor.[/inlinetweet] Kasım ayında, 2011 yılında piyasaya sürülen dedektiflik hikayesi L.A. Noire oyununun VR destekli versiyonunu yayımlamayı düşünen şirket, bunu platformlar için farklı özellikleri öne çıkartarak yapmayı planlıyor.

Akıllı telefon kullanımının ergenleri mutsuz ve yalnız hissettirdiği, hatta zihinsel rahatsızlıklara sebep olduğuna dair her gün yeni bulgular elde ediliyor. Bu yaş grubunda son 20 yılın en üst noktasına ulaşan intihar vakaları cinayet oranlarını bile geride bırakmış görünüyor. ‘İnsan Yetiştirmek: Çocuğunuzla İşbirlikçi Bir Ortaklık Oluşturmak‘ adlı kitabında Psikolog Ross Greene, geleneksel güç dinamiklerinin (başka bir deyişle ‘zor kullanmanın’) kötü alışkanlıkları düzeltme konusunda işe yaramadığını belirtiyor.

Stanford Üniversitesi bilimcileri, (Uyarı: aşırı teknik deyim geliyor) ışınımsal gökyüzü soğutması yöntemini kullanan ayna benzeri optik bir yüzey geliştirerek soğutma masraflarını ciddi bir şekilde azaltmayı başardı. Üniversite kampüsünde yapılan bir deneyde çatılarda yer alan borulardaki suyun sıcaklığı ortamdaki hava sıcaklığının 3 ila 5 derece altına düştü. Böylece havalandırma sisteminin elektrik kullanımı da azaltılmış oldu. Detaylar ilginç.

Aylarca süren spekülasyonlar, sızıntılar ve beklentilerin ardından, 2018 model Nissan Leaf sonunda resmi olarak tanıtıldı. Tasarımı neredeyse tamamen yenilenen araç Chevrolet Bolt ve Tesla Model 3 gibi rakiplerinin standardına yükseltildi. 241 km menzile sahip Leaf tek bir pedalla kullanılıyor. Araç ABD’de 30 bin Dolar’dan satışa sunulacak.

Haziran ayında Alman Federal Ulaşım ve Dijital Altyapı Bakanlığı‘nın etik komisyonu otonom araçlar için bazı kurallar belirlemişti. Bu hafta tamamlanan Çalışmada toplam 20 maddelik bir kılavuz ortaya çıktı. Önemli detaylara gelirsek:

• Sürücüsüz araç teknolojisi, kazanın önlenmesinin mümkün olduğu durumlarda ne olursa olsun kazayı önlemelidir.
• İnsan hayatının korunması en büyük önceliktir. Sistemler, insan hayatını kurtarabilecekse, hayvanlara ya da yapılara zarar vermeyi göze alacak şekilde programlanmalıdır.
• Programlar bir insanın yaşamını diğerine göre daha az ya da daha fazla değerli kabul edemez. Yaş, cinsiyet, fiziksel ya da zihinsel durum gibi farklılıklara göre tercih yapmak yasaktır. Aynı şekilde, birden fazla insanın hayatını kurtarmak için, daha az kişinin yaşamını feda etmek mümkün değildir.
• Yazılımlar kamu kuruluşları tarafından lisanslanmalı ve takip edilmelidir.
• Kanunlar, sorumluluğun hangi durumlarda sürücüye hangi durumlarda otomobilin üreticisine ait olacağını düzenlemelidir.

Rusya Başkanı Vladimir Putin bu hafta yaptığı bir konuşmada “Yapay zekada lider olan ülke dünyanın hakimi olur” ifadelerini kullandı. Yapay zekanın öngörülemeyen birçok fırsat ve tehlike barındırdığını belirten Putin, öğrencilere yönelik olarak yaptığı konuşmada herhangi bir ülkenin bu alanda tekelleşmesinin çok kötü sonuçları olabileceğine dair uyarılarda bulundu.

[inlinetweet prefix=”” tweeter=”” suffix=””]Artık Facebook’un da bir yapay zeka robotu var.[/inlinetweet] Şirketin kendi Yapay Zeka Departmanı tarafından geliştirilen sistemin benzerlerinden ayrıldığı yanıysa ‘öğrenme metodu’. İnsanların duygularını nasıl ifade ettiğini öğrenme ve yorumlayabilme eğitimi için algoritmaya yüzlerce Skype konuşmasından örnekler izlettirilmiş.

Kaptan Scott‘ın Antarktika Mirası Vakfı tarafından bulunan 106 yıllık meyveli pastasının ‘yenebilecek kadar taze koktuğu’ haberlerinin ardından akıllarda şu soru oluştu: Bu kadar dayanıklı başka yiyecekler de var mı? Cevap: Evet, birkaç tane var. Acil durum erzak dolabınızda mutlaka birkaçının bulunması gereken liste şu şekilde:

1. Bal.
2. Kuru baklagiller.
3. Soya sosu.
4. Sirke.
5. Beyaz pirinç.
6. Siyah çikolata.
7. Tuz.
8. Şeker.

Dünya’da yaşam şimdiye dek sadece dört adet harfle kodlanmıştı: G, T, C ve A (guanin, timin, sitozin, adenin). Bu azotlu bazlar, bilinen tüm canlı varlıkların temelindeki kodları oluşturuyor. Ancak [inlinetweet prefix=”” tweeter=”” suffix=””]bilimciler X ve Y adını verdikleri iki yeni sentetik baz kullanarak yeni bir bakteri türü yarattı.[/inlinetweet] Bu bakteri, şimdiye dek bildiğimiz tüm yaşam formlarından farklı bir DNA dizilimine sahip. Araştırmacılar bu işlemle birlikte sentetik biyoloji alanında ilk adımı attıklarını söylüyor.

[inlinetweet prefix=”” tweeter=”” suffix=””]18 ülkenin katıldığı bir araştırmaya göre ölüm riskini artıran yağ değil, karbonhidrat.[/inlinetweet] Karbonhidratların durumuna karşı meyve, sebze ve baklagillerin bu riski azaltabileceği iddia ediliyor. Bütün bunların özetle anlamı şu: yiyeceğiniz hamburgere marul ve domates eklemeniz fayda sağlarken beyaz unlu hamburger ekmeği ölüm riskinizi artıyor. Sonuçlar da yabana atılır gibi değil: karbonhidrat tüketimi yüksek olan kişilerin düşük olanlara göre ölüm riskinin yüzde 28 daha fazla olduğu açıklandı.

Sanal gerçeklik (VR) ağrı tedavisinde alternatif bir yöntemi olarak 1990’ların ortalarından beri kullanılıyor. Ağrı tedavisinde kullanılan ticari sanal gerçeklik yazılımları geliştiren AppliedVR isimli şirketin kurucularından Josh Sackman, giderek yaygınlaşan yeni nesil sanal gerçeklik gözlüklerinin hastanın dikkatini ağrıdan uzaklaştırarak acı hissini azaltmakta oldukça etkili olduğunu söylüyor. Sackman’a göre VR’ın hastayı fiziksel ortamdan tamamen soyutlaması dikkatin acıya yeniden çekilmesini engelliyor. Yapılan klinik deneylerde [inlinetweet prefix=”” tweeter=”” suffix=””]sanal gerçekliğin morfin benzeri ağrı kesicilerden 2 kat daha etkili olduğu görüldü.[/inlinetweet]

Edinburgh Üniversitesi’nden [inlinetweet prefix=”” tweeter=”” suffix=””]araştırmacılar insan bedeninin içini görüntüleyebilen yepyeni bir kamera geliştirdi.[/inlinetweet] Bedensel dokuların 20 santimetre altındaki ışık kaynaklarını dahi tespit edebilen sistem, endoskopi cihazları ile birlikte kullanılacak. Foton detektörleriyle çalışan bu yeni kamera, bedenin içinde ilerleyen tıbbi cihazların yaydığı ışığı tespit ederek vücudun tam olarak hangi bölgesinde olduklarının kolayca anlaşılmasını sağlayacak. Bu da daha tutarlı kontrol ve teşhis demek oluyor elbette.

Dişlerinin yapısından çok da gurur duymayanlar için her zaman bir dişçiye gidip gülüşlerini geliştirmenin bir yöntemi var. Hastaların işlem öncesinde yeni dişlerini denemeleri için teknisyenler dişlere takılabilen kalıplar ya da boşlukları doldurabilen dolgular üretebiliyor. Ancak İsviçreli bilimciler bu deneme işlemini çok daha kolay ve ucuz hale getiren bir sanal ayna teknolojisi geliştirdi. Artırılmış gerçeklik kullanılarak hastaların kendilerine uygulanacak ameliyat sonrası sahip olacakları dişleri anında görmesi sağlanabiliyor.

ABD Hava Kuvvetleri’nin beşinci X-37B [inlinetweet prefix=”” tweeter=”” suffix=””]Yörüngesel Test Aracı (OTV-5), bir SpaceX Falcon 9 füzesine bağlı olarak uzaya gönderildi.[/inlinetweet] Kennedy Uzay İstasyonu’nun 39A kalkış rampasından havalanan insansız uzay aracı yörüngede önceki görevlere göre daha yüksek bir rotaya yerleştirildi. Böylece aracın çalışma alanı genişletildi.

Kaliforniya merkezli Aerospace Corporation‘daki araştırmacılar tarafından geliştirilen ve NASA Yenilikçi Gelişmiş Konseptler Programı (NIAC) tarafından finanse edilen ‘uzay çöpü imha etme aracı’ yaklaşık 50 cm genişliğinde ve sadece 0,10 milimetre kalınlığında. Esnek plastikten yapılan ve ince güneş pilleriyle çalışan uzay aracının her bir köşesinde çöpün yanmasını sağlayan parçalar olacak.

Dünya harici gezegenlerdeki barınma sorununu çözmeye çalışan SpaceX ve NASA gibi kurumlar tıkanmış durumda. Fakat geçen hafta ABD’nin başkenti Washington D.C.’de pop kültürü ve bilimi bir araya getiren Escape Velocity Konferansı’na katılan Star Trek Yazarı Morgan Gendel‘in bir fikri var: Gendel’in ‘Habolith’ adını verdiği sistem ilhamını eskimoların iglo adlı meşhur kar evlerinden alıyor. Bu mantıktan yola çıkarak oluşturulan yapılarda barınma problemi çok daha ucuz bir yolla çözülebiliyor. Kalıcı olmayan bu evlerin hammaddesiyse ‘Mars tozu’ olacak.

Uluslararası Uzay İstasyonu’ndan (ISS) Dünya’ya dönen NASA Astronotu Peggy Whitson, 3 farklı görev için Dünya dışında toplam 665 gün geçirerek uzayda en uzun süre geçiren ABD’li astronot unvanını kazandı. Tüm zamanlar listesinde 8. kişi olan Whitson aynı zamanda en çok uzay yürüyüşü / gezisi yapan (10) ve uzaydaki toplam yürüyüş süresi en uzun olan kadın (60 saat 21 dakika); ayrıca 288 günle bir kerede uzayda en uzun süre kalan kadın rekorunun da sahibi.

[alert type=blue ]Hatırlatma: Hafta özetimiz toplam 5 sayfadan oluşuyor.Diğer kategorilere ait gelişmelere aşağıdaki listeden geçebilirsiniz.[/alert]

Özet Başlıkları

1. Türkiye ve dünyadan güncel gelişmeler.
2. Bilim, teknoloji, yazılım, donanım.
3. Dijital girişimler, yatırımlar, web siteleri.
4. Dikkat çeken tasarımlar, inovatif ürün ve hizmetler.
5. Sinema, TV, kültür/sanat gelişmeleri.