Haftanın Özeti: 106

İnternet / Girişimler

Bu hafta Türkiye’de internet tam anlamıyla kabus gibi günler yaşadı. HDP Milletvekillerine yönelik gözaltı operasyonu düzenlendiği gece (4 Kasım) başlayan ve Twitter, Facebook, Youtube, Whatsapp, Telegram gibi birçok sosyal ağa erişim engellendi. ‘Efsunlu’ kullanıcılar medyanın da yönlendirmesiyle VPN hizmetleriyle engeli aşınca ilk defa VPN hizmetlerine de erişim engellendi! Son darbe olarak da tüm ülkede internet erişimi 1mbps hızına düşürüldü. Başbakan Binali Yıldırım kısıtlamaların ‘güvenlik sebepli’ olduğunu açıkladı. Türkiye’nin yeni uzmanlık alanı TOR tarayıcısı kullanmak ve VPN engellerini aşmak.

Modern çağın dijital mahzeni Internet Archive tam 20 yaşında! Kurulduğunda 500 milyon web sitesinden oluşan küçük galaksinin, insan iletişiminin ve kültürünün yeni merkezi haline geleceğini çok az kişi tahmin edebilirdi. San Francisco merkezli organizasyon bugün dijital kütüphanesinde (hatrı sayılır kısmı kaybolmuş ve kaybolacak olan) 370 milyon web sitesi ve 273 milyar web sayfasından kesitler barındırıyor. Girişimci ve internet aktivisti Brewster Kahle ile bilgisayar bilimcileri tarafından kurulan sanal depo bunların yanı sıra dijitalize edilmiş kitaplardan tarihi filmlere, internet meme’lerinden konser kayıtlarına, haberlerden söyleşi programlarına uzanan geniş bir kültürel ürün yelpazesine sahip. Arşivin en popüler aracı ise günlük 3 -4 milyon ziyaretçi alan Wayback Machine. Bütün interneti kolaçan ederek belli aralıklarla web sitelerinin anlık görüntülerini alan algoritma sayesinde kişiler sitelerin evrimlerini izleyebiliyor ya da bir zamanlar efsane olup şimdilerde adı sanı bilinmeyen sitelere ulaşıp nostalji ihtiyaçlarını karşılayabiliyor. (Gel gelelim Türkiye’den erişim engeli var ¯\_(ツ)_/¯.)

Apple emoji evrenini çeşitleyip geliştirmeye devam ediyor. Pek çok temel emojinin yeniden tasarlanması, yeni cinsiyet ve ırk seçenekleri gibi düzenlemelere son olarak iOS 10.2 güncellemesi ile mesleki emojiler ve (facepalm, selfie gibi) internet jestleri  de eklendi. Tasarımı değişen klasiklerden olan şeftali emojisi ‘seksi’ havasını kaybederken silahın da su tabancasına çevrilmiş olması dikkat çekti.

Facebook dünya nüfusuna ücretsiz internet servisi sağlama idealine doğru (engellemelere karşın) emin adımlarla ilerliyor. CEO Mark Zuckerberg’in 3. çeyrek rakamları ile birlikte yaptığı açıklamalara göre (Free Basics olarak da bilinen) Internet.org günümüzde 40 milyon kişi tarafından kullanılıyor. Dünya nüfusunun yüzde 0,5’ine karşılık gelen bu rakam Ekim 2015’te 15 milyon olarak açıklanmıştı. Telekom operatörleri ile ortaklaşa yürütülen proje yakın zamanda Hindistan tarafından ağ tarafsızlığına aykırı olduğu gerekçesi ile yasaklanmıştı.

[inlinetweet prefix=”null” tweeter=”null” suffix=”null”]Mobil internet kullanımı ilk kez masaüstü internet kullanımını geçti.[/inlinetweet] StatCounter isimli internet izleme şirketinin verilerine göre mobil ve tablet trafiği yüzde 51,2’lik yüzde ile yüzde 48,7’lik masaüstü trafiğini aşmış bulunuyor. Rakamlar mobil trendin görünürlük kazanması ve geri dönüşünün olmayacağının bir işareti olarak yorumlanıyor. Mobil öncelikli yaklaşımı hala benimsememiş olan şirketlerin dikkatine…

Analiz şirketi App Annie‘nin raporuna göre 2015 yılında 70 milyar dolar değerinde olan [inlinetweet prefix=”null” tweeter=”null” suffix=”null”]mobil uygulama pazarının 2020 yılına dek yüzde 270’lik bir büyüme ile 189 milyar dolara ulaşması bekleniyor[/inlinetweet]. Bu süreçte uygulamalarda geçirilen sürenin yüzde 114’lük bir artış göstereceği ve oyunlardan elde edilen gelirlerin uygulama mağazası gelirlerinin yüzde 55’lik kısmına karşılık geleceği tahmin ediliyor. Alışveriş ve ulaşım uygulamalarında geçirilen sürenin ise 3’e katlanacağı belirtilmiş.

GIF platformu Giphy kısa videolara olan aşkımızın ve acar yatırımcıların etkisi ile popülerleşmeye devam ediyor. GIF jeneratörü ve arama motoru son olarak çeşitli yatırımcılardan 72 milyon değerinde yatırım alarak  değerini 600 milyon dolara yükseltti. Yeni yatırımlar henüz 3 yaşındaki şirketin, GIF’lerinin 100 milyon kişi tarafından görüntülendiğini, arama motoru, uygulaması, Disney ve Viacom gibi büyük ortaklıkları aracılığıyla günde 1 milyardan fazla GIF sunduğunu açıklamasının ardından geldi.

Çin merkezli (Ofo olarak da bilinen) Beijing Bikelock Technology Co. isimli bisiklet paylaşımı girişimi, aralarında Xiaomi’nin kurucusu Lei Jun ve Uber’in Çinli kabusu Didi Chuxing’in de bulunduğu yatırımcılardan 100 milyon değerinde destek alarak değerini 500 milyon dolara yükseltti. Kurucusu 25 yaşındaki Dai Wei’nin başarısında Çin’e has bir iş yapma şeklinin etkisi olduğu söylenebilir. Çin’de paylaşım ekonomisi söz konusu olunca bu ‘uçuk’ rakamlar oldukça alışıldık kabul ediliyor. Sektörün aslan payını kapmak ve müşterileri cezbetmek için para akıtan girişimler, ilerleyen zamanlarda birleşerek yeni rakiplere karşı neredeyse alt edilemez bir noktaya ulaşıyor. Çin usulü yeni nesil tekelleşmenin örnekleri zamanla daha da çeşitlenecek gibi görünüyor.

Bugüne dek borsada sürekli yükselen bir grafik çizen Facebook, beklentileri çok fazla yükseltmesinin kurbanı oldu. 7 milyar dolar gelir ve 2,4 milyar dolar kar açıklayan şirket, analistlerin 2,8 milyar dolarlık kar beklentisini karşılayamadığı için borsada değer kaybetti. Bundan sonra internet sitesine daha fazla reklam sığdırmaya çalışmayacağını da açıklayan şirket, duraklama endişesi yaratarak yüzde 6,6 değer kaybına uğradı. Yatırımcılar Facebook’un Instagram, Messenger ve Whatsapp gibi diğer ürünlerinden de gelir elde etmesini bekliyor.

Multi-milyar dolarlık veri merkezi donanım endüstrisini açık kaynaklı donanım projesi sayesinde ele geçiren Facebook’un şimdiki hedefi ise 500 milyar dolarlık telekom altyapısı. Bu doğrultuda Facebook kendi üretimi olan ağ ürününü dünya ile ücretsiz olarak paylaşmayı ve açık kaynaklı bir hücresel kablosuz ağ geliştirmeyi planlıyor. Şirketin geliştirdiği Voyager isimli optik anahtar, veriyi geleneksel bakır kablolar yerine yoğunlaştırılmış ışık darbeleriyle ileten çok yüksek hızlı bir ağ olma niteliği taşıyor. Bütün bunlar şirketin ‘tüm dünyayı daha bağlı ve şeffaf bir hale getirme’ misyonunun bir parçası olarak projelendiriliyor. Telecom Infra Projesi, farklı şirketlerden mühendisleri ihtiyaç duyulan aracı tasarlamak için bir araya getiren Open Compute Projesi’nin oldukça başarılı olmasının ardından oluşturulmuştu.

Google iki yıldan daha uzun bir süredir Tango adlı artırılmış gerçeklik platformu üzerinde çalışıyordu. Sonunda bu platformu halkın kullanımına sunan Google, piyasaya Lenovo’nun Phab2 Pro telefonu ile giriş yaptı. 2017’de çıkacak yeni Android telefonlarda da Tango’nun destekleneceği düşünülüyor. Platformla birlikte sunulan Tango uyumlu 35 yeni uygulama, bu yeni platformun gelecekte çok daha kullanışlı kale gelebileceğini kanıtlıyor. Zamanla yaygınlaşması beklenen artırılmış gerçeklik platformunun, Google’ın diğer sanal gerçeklik girişimi Daydream ile birleşmesi bekleniyor. Aşağıdaki videodan oyunların Tango desteği ile gelebileceği nokta hakkında fikir edinebilirsiniz.

Microsoft, ekip çalışması ve gerçek zamanlı mesajlaşma paltformu Slack’in koltuğunu sallamaya aday yazılımı Microsoft Teams’i tanıttı. Tahmin edildiği gibi ağırlıklı olarak Office 365 ve Skype’ın güçlerinin birleştirilmesi ile geliştirilen yazışma temelli ve gerçek zamanlı profesyonel işbirliği çözümü, rakibi Slack tarafından New York Times’ta tam sayfa açık mektup ile karşılandı. (Aman ne soğukkanlılık!). Rahat ve dostane havasının altında satır aralarına süpürülmüş derin bir korkunun izlerini görebileceğiniz bu ibretlik mektubu okumanız şiddetle tavsiye olunur.

İngiliz girşimci Nick Denton kurucusu olduğu online medya şirketi Gawker‘ın sonunu getiren Amerikan Güreşçisi Hulk Hogan ile 31 milyon dolarlık anlaşmaya gidileceğini açıkladı. Yasal savaşalarını daha evvel konu ettiğimiz tarafların çekişmesi Hogan’a ait müstehcen içerikli bir video kaydının ifşası ile başlamış ve Gawker’ın 140 milyon dolarlık tazminata mahkum edilmesi ile sona ermişti. İflas anlamına gelen bu kararı takiben şirket 135 milyon dolara TV yayıncısı Univision’a satılmıştı.

Twitter, 6 saniyelik video platformu Vine’ı kapatacağını ve kullanıcıların videolarını indirmelerine izin vereceğini açıklamıştı. Bu haber üzerine Giphy, Vine kullanıcıları için bir aktarma aracı geliştireceğini açıkladı. Bu araçla Vine videoları Giphy’ye GIF formatında aktarılabilecek. Ancak GIF formatının ses desteği bulunmadığı için, konuşma ya da ses efekti bulunan videolar aynı etkiyi yaratmayabilir.

Çin ülkede popülerlik kazanan online canlı yayınların kullanımını sert düzenlemelerle kontrol altına almaya hazırlanıyor. Yeni düzenlemelerle canlı yayın servisleri kullanıcı bilgilerinin ve içeriğin kaydını 60 gün boyunca saklamak zorunda olacak. Şirketler ulusal güvenliği ve sosyal düzeni tehdit eder nitelikteki içerikler konusunda yasa uygulayıcılarla işbirliği yapmazsa cezalandırılacaklar. Kullanıcılar da bu nitelikteki paylaşımları sebebiyle ceza alabilecekler.

Instagram ünlülerin ve moda ikonlarının paylaşımlarının altına ‘Etek nereden acaba?’ yazan ve asla cevap alamayan milyonlarca kullanıcısının imdadına yetişiyor. Fotoğraf paylaşım platformu ‘ürünleri incelemek için tıkla’ ikonu ile her bir ürünün isim ve fiyat bilgisini görüntülemeye ve kullanıcıları ikinci bir tık ile ürünün detay sayfasına yönlendirmeye hazırlanıyor. Aralarında Abercrombie’nin de bulunduğu 20 marka ile işbirliğine giden şirket, ürünü satın almak isteyen kullanıcılarını ise (çok şaşırtıcı şekilde) markanın satış sayfasına yönlendirecek. Instagram, tıpkı Pinterest gibi bir ‘keşif’ platformu olduğu fikrini pazarlamaya ve ‘keşfetme’ anı ile ‘satın alma’ davranışı arasındaki engelleri kaldırmaya yönelik geliştirmelerine devam edecek gibi görünüyor.

So excited and proud to announce the first @chiaraferragnicollection popup store in US at @thegrovela Los Angeles! Meet me at the launching event on November 19th from 2pm to 4 pm 💘 #ChiaraFerragniLovesTheGrove #ChiaraFerragniCollection

A post shared by Chiara Ferragni (@chiaraferragni) on Nov 2, 2016 at 9:14am PDT

Pek kıymetli (ve şiirsel) özelliği ‘Sen buralarda yokken…’ ile gündemin gerisine düşeceğim kaygısıyla telefonundan ayrılamayan kullanıcılarına rahat bir nefes aldıran Twitter, bu yaklaşımını ‘Öne çıkanlar’ ile Android için de sunmaya başlamıştı. Kaotik haber kaynağına çekidüzen veren çözüm 1 yıllık beklemenin ardından iOS için de geldi. Öne çıkanlar özelliği artık iOS’ta da kullanılabiliyor.

Dünyanın geri kalanından uzak konumu sebebiyle ağırlıklı olarak e-ticarete yönelen Avustralyalı tüketiciler yakında fiziksel alışverişte de tanıdıkları bir markadan hizmet alacaklar. Amazon Avustralya’ya özel platformunda ürün ve taze sebzeler satmakla kalmayacak bir de ülkenin çeşitli bölgelerinde alışveriş merkezleri açacak. Avustralya’nın potansiyeline ulaşmamış perakende pazarı Amazon dışındaki büyük oyuncuları da cezbediyor. Çin merkezli Alibaba 2017 sonunda Avustralya’daki ilk ofisini açmaya hazırlanıyor. Görünen o ki yerel işyerlerini zorlu günler, tüketicileri ise daha rahat ve ucuz alışveriş deneyimi bekliyor.

Bugüne dek kullanıcıların uzman olduğu alanları ve eski tecrübelerini listeleyen LinkedIn artık kullanıcılarının maaşlarını sektörlerindeki diğer çalışanlarla karşılaştırmasına da olanak sağlayacak. İş kolları için bir ortalama oluşturan şirket, kullanıcıların kendi maaşlarını siteye kaydetmesi koşuluyla, maaşlarını sektör ortalamasıyla karşılaştırmalarına izin verecek. Şimdilik sadece ABD, Kanada ve Birleşik Krallık için sektör ortalamaları oluşturulmuş durumda ama diğer ülkelerdeki üyeler de kendi maaşlarını bu ülkelerle karşılaştırabiliyor. Kan dökülür.

‘Sonra okuma’ çözümü Instapaper, Premium versiyonunu tüm kullanıcılarına ücretsiz olarak açtığını duyurdu. Ağustos ayında Pinterest çatısı altına giren şirketin bu kararı ‘artık daha iyi kaynaklanıyor olması sayesinde’ aldığı belirtilmiş. Daha önce Premium hesap üyelerinin sahip olduğu reklamsız görünüm, limitsiz not tutma, sesli okuma (text-to-speech) ve Kindle’e gönderme gibi özelliklerden artık tüm Instapaper üyeleri faydalanabilecek.

Web tarayıcısı Mozilla Firefox, performansında büyük sıçramalara sebep olacak yeniliklerini Kuantum Projesi kapsamında geliştirmeye devam ediyor. Mühendislik birimi yöneticisi David Bryant’a göre yeni render motoru Servo ile sayfaların daha hızlı yüklenmesi, kaydırmanın daha yumuşak hale gelmesi, animasyon ve etkileşimli uygulamaların daha çabuk cevap vermesi ve önemsenen içeriğin öncelik kazanması mümkün olacak. Üstelik tek büyük değişiklik Servo olmayacak. 2017 yılında kullanıcılara sunulması beklenen iyileştirmeler 2014’ten bu yana kullanıcı tabanı yüzde 12’den yüzde 6,36’ya gerileyen Firefox için popülerliğini geri kazanmanın bir yolu olabilir.

Hillary Clinton henüz Demokrat Parti’nin adayı olacağı kesinleşmediği dönemde katıldığı bir münazarada Apple’ın müşterilerin mahremiyetini korumak adına, işletim sistemine kolay girişi sağlayacak bir düzenleme yapmayı reddetmesine destek vermişti. Bu desteği taktir ettiklerini bildirmek için Clinton’a ulaşan Apple Başkan Yardımcısı Lisa Jackson, gönderdiği e-postada şu ifadeleri kullanmış: “Her ay binlerce kez bize ulaşan hükumet yetkililerine, Apple kullanıcıları ve cihazları hakkında bilgi sağlıyoruz. Sırf bu iş için günün 24 saati çalışan bir ekibimiz var“. Wikileaks tarafından ortaya çıkarılan bu e-posta, Apple’ın kamuoyunda oluşturmaya çalıştığı ‘mahremiyetin savunucusu’ imajının aslında o kadar da gerçekçi olmadığını gösteriyor.

Arkadaşlarınızla nerede olduğunuzu paylaştığınız ve bundan puan kazandığınız Foursquare hangi mekanların çok sevildiği, hangi grubun nerede vakit geçirmeyi tercih ettiği gibi pek çok kıymetli bilgiyi toplayıp satarak ‘konum bazlı sosyal zeka şirketi’ tanımına terfi etmişti. Büyük şirketlere iyi hizmet vermenin yolunun günlük kullanıcıların kalbinden geçtiğini anlayan şirketin kurucusu Dennis Crowley ve CEO Jeff Glueck şimdi de Foursquare’i ‘Her’vari bir kişisel asistana çevirmeyi hedefliyor. ‘Yanınızda yürüyen bir arkadaşınızı düşünün. Sizinle onun konuştuğu gibi konuşacak bir uygulamanın peşindeyiz. Bir yıl sonra onunla yürüyor olmayı hedefliyoruz.’ açıklamasında bulunan Crowley, yerel mekanlar ve keşif odaklı bu sohbetleri ustalıkla yürütebilen ve şehri çok iyi bilen bu arkadaşın milyonlarca insana eşlik etmesini istediğini belirtmiş.

Otomobil imalatçılarının günümüzde en çok önem verdiği konulardan biri ulaşımın geleceği. Bu konu üzerine kafa yoran şirketler çeşitli ortaklık programları kuruyorlar. Toyota ise San Francisco merkezli otomobil paylaşım şirketi Getaround ile ortaklık kurarak yeni bir program oluşturdu. Getaround, araba sahiplerinin, arabalarını kullanmadıkları zamanlarda kiralamalarına imkan sağlıyor. Şirketin amacı araba sahiplerinin boş zamanlarını değerlendirerek, aracı satın alırken yaptıkları masrafları karşılamalarını sağlamak.

Face Browse yüzünüzle kontrol edebildiğiniz bir mobil web tarayıcı. Yüz izleme algoritmaları ile yüzünüzün pozisyonunu anlayarak eller serbest şekilde çalışmanızı sağlıyor. Başınızı sağa sola oynatarak kaydırma yapabildiğiniz uygulama Safari ile aynı yapıya dayanıyor ve iPhone, iPad, iPod Touch ile uyumlu çalışıyor.

Dostça ayrılığa inanır mısınız? Peki normalden farklı olarak bu ayrılık sürecine bir de bürokrasi, menfaat çatışmaları hatta belki de 1-2 çocuk eklesek? Bu istenmeyen koşullarda dahi erdemli duruşundan ödün vermek istemeyenler için bir uygulama var: Amicable Divorce. Boşanmak isteyen tarafların ‘yüz göz olma’ olasılıklarını en aza indirmeyi hedefleyen uygulama, çiftlerin gerekli kararları alma aşamasında iletişim kurmasına, boşanma koçu, yasal işlem takipçisi gibi profesyonellerden destek almasına, birbirleriyle anlaşma yapmasına ve daha da önemlisi ‘dostça ayrılma’nın olumlu yanlarına odaklanmasına imkan veriyor. Lüzumsuz çatışmalardan ve daha da önemlisi avukat masraflarından kaçınarak sadece ve sadece ayrılığın kendi bedeline odaklanmanızı sağlama iddiasındaki bu ilginç ve karmaşık uygulama şimdilik (neyse ki) sadece İngiltere ve Galler’de kullanılabiliyor. (Bonus: iOS’a özel tuhaf uygulamalar).

App var ayırır, app var baş göz eder… Pokemon Go oyunu şimdi de Japonya’nın müzmin bekarlarını ruh eşleri ile buluşturacak. İstatistiklere göre [inlinetweet prefix=”null” tweeter=”null” suffix=”null”]Japonya’da 30 yaş üzeri erkeklerin en az dörtte biri hayatları boyunca karşı cinsle hiç ilişki yaşamıyor.[/inlinetweet] Nüfusun yaşlanması sorunu ile karşı karşıya olan ülkede girişimciler son olarak ‘Pokemon Gokon’ (grup buluşması) adı verilen çöpçatan etkinliği kapsamında, bekar kadın ve erkeklerin bir araya gelerek Pokemon avlamalarını sağlıyor. Geçen ay başkent Tokyo ve Kanagawa bölgesinde başlatılan etkinliklere katılım ücreti erkekler için 2.000 Japon Yeni (yaklaşık 60 TL), kadınlar içinse 1.000 Japon Yeni olarak belirlenmiş. Organizatörler, utangaç gençlerin kendileriyle aynı oyunları oynayan karşı cinsten kişilerle daha kolay iletişim kurabildiğini belirtiyor.

Bilişim sektöründe çalışanlara özel bir anonim gönderi yapma ve itiraf sitesi var! Hiçbir kayıt ya da giriş işlemi yapmadan yazılabilen gönderiler onaydan geçerse bu blogda ve ardından bilisimitiraf adlı twitter hesabında yayınlanıyor. Kullanıcılar gönderilere yorum yapabiliyorlar.

Özet Başlıkları

1. Türkiye ve dünyadan güncel gelişmeler.
2. Finans teknolojileri.
3. Bilim, teknoloji, yazılım, donanım.
4. Dijital girişimler, yatırımlar, web siteleri.
5. Dikkat çeken tasarımlar, inovatif ürün ve hizmetler.
6. Sinema, TV, kültür/sanat gelişmeleri.