‘Gece kuşları’ sosyal ağlarda daha aktif

Gece-gündüz döngüsü insan yaşamını derinden etkileyen bir durum. Bu günlük ritim, biyokimyasal ve fizyolojik durumumuzun yanı sıra psikolojik ve sosyal davranışımızı da etkiler.

Herkesin gece-gündüz döngüsüyle olan ilişkisi farklıdır. Gece kuşu denen gece insanları geç yatıp geç kalkmayı tercih ederken sabah insanları genellikle gün içinde aktif olmayı seçer. Buna kronotip denir. Kronotipimizin insanlarla etkileşimimiz üzerinde büyük bir etkiye sahip olacağını kestirmek güç değil. Gece kuşlarının diğer gece kuşlarıyla ya da sabah insanlarının sabah insanlarıyla daha fazla etkileşime geçmesi kulağa hiç de mantıksız gelmiyor. Bu zamana dek bu tür sosyal davranış için geniş ölçekli kanıtlar elde edilmemişti fakat Finlandiya’daki Aalto Üniversitesi’nde çalışan Talayeh Aledavood ve ekip arkadaşları bu konuda harekete geçti. Aledavood ve meslektaşları bir yıl boyunca bin kişinin uyku düzenini ve kullandıkları sosyal ağları inceledi.

Ekip, bin gönüllü öğrenciye telefonun aktivitesini (telefonun ne zaman kullanıldığını tespit etmek, aranan veya mesaj atılan kişilerin sayısını belirlemek gibi) ölçen bir uygulamanın bulunduğu akıllı telefonlar verdi. Böylece her bir katılımcının günlük davranış modellerine dair ham veri elde edildi. Daha sonra, sabah 5-7 arasında daha aktif olan kişiler ‘tarla kuşu’, gece 12-2 arası daha aktif olanlar ise ‘gece kuşu’ olarak sınıflandırıldı. Geriye kalanlar (katılımcıların yarısından fazlası) ise ‘orta seviye’ olarak belirlendi.

Ekip, gece veya gündüz aktif olan kişilerin hangi sosyal ağlarda aktif olduğunu görmek için araştırmaya başladı. Özellikle her bir sosyal ağın ne kadar popüler olduğuna, bir gruba ait kişilerin aynı gruptaki kişilerle bağlantı kurma ihtimaline, bu kişilerin o ağda önemli bir rolü olup olmadığına bakıldı. Sonuç olarak; geceleri aktif olan kişilerin gündüz aktif olanlara kıyasla daha kapsamlı kişisel ağlara sahip olduğu, gece kuşlarının ağlarda daha merkezi bir rol üstlendiği görüldü. Ayrıca, gece kuşlarının kendileri gibi gece kuşu olanlarla daha fazla iletişim kurduğu, aynı eğilimin gündüz insanlarında görülmediği fark edildi.

Bu duruma getirilebilecek mantıklı açıklamalardan biri; sosyal etkileşimin günün ilerleyen saatlerinde gerçekleşmesinin daha muhtemel olması. Yapılan başka bir araştırma, sosyal ağlarda diğer davranışların da bağlantılı olabileceğini ortaya koydu. Mesela vücut kitle indeksi yüksek olan kişilerin kendileri gibi fazla kilolu kişilerle iletişim kurmaya daha meyilli olduğu görüldü. Kronotipleri daha iyi anlamak, başka konuların da iç yüzünü daha iyi anlamamıza yardımcı olabilir.

Kaynak: Technology Review