Facebook’un gerilemesinin 8 sebebi

Genel anlamda baktığımızda Facebook, ticaret tarihinin en başarılı girişimlerinden biri. Bugün, şirketin piyasa değeri yarım trilyon Dolar’dan daha fazla. Hisseleri ise beş yıl öncesiyle karşılaştırıldığında altı kat daha değerli. Miles Johnson geçtiğimiz hafta Financial Times’ta yazdığı yazıda şu cümleye yer verdi: “Facebook’un kazançlılığı ve büyümesi, ABD merkezli ortalama şirketlerden çok çok daha önde.”

Ancak Facebook giderek daha fazla düşman kazanıyor ve karşılaştığı güçlükler gün geçtikte artıyor. İşte Facebook’un (zenginlik anlamında olmasa bile) etkililik anlamında güç kaybetmesinin sekiz sebebi;

1. Kullanıcı sayısında azalma

Facebook son kazanç toplantısında, tarihinde ilk kez ABD ve Kanada’daki (bulunduğu en büyük iki piyasa) günlük aktif kullanıcı sayısının azaldığını açıkladı. Yaşanan düşüş çok fazla değildi; 185 milyondan 184 milyona. Ancak Facebook ilk kez böyle bir şey yaşadı ve bu düşüş Mark Zuckerberg’in art arda yaptığı değişiklik duyurularının ardından yaşandı.

2. Kullanımdaki azalma

Sosyal medya devi Facebook için belki de en önemli endişe kaynağı sadece kullanıcı sayısının azalması değil, kullanıcıların Facebook kullanma süresinin de azalmış olması. Facebook, kullanıcılarının platformda geçirdiği sürenin günde 50 milyon saat azaldığını açıkladı. Bu çok önemli bir düşüş.

3. Reklamcı karşıtlığı

Facebook’un yaşadığı düşüşün en büyük sebeplerinden biri de reklamcıların geri adım atması olabilir. Daha geçen hafta Unilever Pazarlama Kurulu Başkanı Keith Weed, sosyal medyadaki tüketici güveninin azaldığını söyleyerek sadece Facebook’tan değil Google’dan da çekilmeyi düşündüklerini açıkladı. Ya diğer büyük reklamcılar da Unilever gibi yaparsa?

4. Yanlış bilgilendirme ve sahte haberler

Keith Weed fikrini desteklemek için yaptığı açıklamada “İnsanlar dijital ortamın mutluluk, demokrasi ve gerçeklik üzerindeki etkisine dair giderek daha bilinçli hale geliyor.” dedi. Mesela Hillary Clinton, başkanlık seçimlerini az bir farkla kaybetmesinin en önemli sebebinin Facebook olduğunu öne sürmüştü. Dünyayı daha ‘açık’ ve bağlantılı hale getirmeyi amaçladığını söyleyen Facebook, yalan yanlış haberler yayan bir platform haline gelerek insanların iradesini baltalamaya başlarsa itibarı açısından hiç faydalı olmaz.

5. Eski yöneticilerin açıklamaları

Eski üst düzey Facebook yöneticilerinin Facebook aleyhine birtakım açıklamalar yapması da platformun itibarı açısından iyi olmadı. Mesela Kullanıcı Büyümesi Eski Başkan Yardımcısı Chamath Palihapitaya Aralık ayında yaptığı bir açıklamayla Facebook’un toplumun sosyal dokusunu bozduğunu söylemişti. Ondan sonra aralarında Facebook Kurucu Başkanı Sean Parker’ın da bulunduğu birçok eski yönetici benzer açıklamalarda bulunmuştu.

6. Düzenleyicilerin sertleşmesi

Hem Avrupa hem Amerika’daki düzenleyiciler Facebook’u yıpratmak için adeta savaş veriyor. Tıpkı ABD Başkanı Teddy Roosevelt’in 20. yüzyılda Big Oil adlı şirkete uyguladığı gibi (Roosevelt tekelleşmeye savaş açınca Big Oil bölünmek zorunda kalmıştı), şu anki rekabet yasasını kullanarak Facebook’un bölünmeye çalışıldığına dair birçok söylenti var. Almanya’daki nefret söylemi yasaları Facebook’a oldukça yüklü para cezaları kesmek için kullanılıyor. Başka ülkelerde de düzenleyicilerin tutumu giderek katılaşıyor.

7. Genel Veri Koruma Yönetmeliği

Veri ekonomisinin doğuşundan daha önce bahsetmiştik. Ticaret dünyasının yeni süper güçleri, kişisel verilerden para kazanan medya-teknoloji devleri olacak. Veri ekonomisinin evrimiyle birlikte veri düzenlemesi konusu baş gösterecek. Genel Veri Koruma Yönetmeliği, Avrupa Birliği’nin 25 Mayıs’ta yürürlüğe girecek veri koruma düzenlemesi. Bu yönetmelik, Facebook gibi ihlaller yüzünden büyük para cezalarıyla karşı karşıya kalabilen şirketler üzerinde büyük bir etkiye sahip olacak. Facebook COO’su Sheryl Sandberg, Facebook’un gizlilik ayarlarını şimdiden düzenlediğini belirtti. Facebook’un son kazanç toplantısında, Genel Veri Koruma Yönetmeliği’nin gelecekteki büyümeye engel olabileceğine dair uyarıda bulunuldu.

8. Haber endüstrisiyle yaşanan anlaşmazlık

Haber endüstrisi bir süredir, tamamen olmasa da, Facebook’a arkasını dönüyor. Zira Facebook ve Google’ın habercilik alanındaki egemenliği, geleneksel yayımcıların çevrimiçi reklamlar aracılığıyla para kazanma ihtimalini azaltıyor. Facebook’un Haber Kaynağı’nda yaptığı son değişiklikler bu duruma tuz biber olacak çünkü değişiklik yüzünden paylaşılabilir içerik üreten web sitelerinin trafiği önemli ölçüde azalabilir. BuzzFeed gibi içeriklerinin sosyal medyada paylaşılmasına bel bağlayan siteler yakın zamanda yaptıkları açıklamalarla yaşadıkları maddi güçlüklerden dolayı çalışanlarını işten çıkardıklarını belirtti. Facebook’un hem reklam kazançlarını alıp hem de Facebook Haber Kaynağı’ndan başka sitelere verdiği trafiği azaltması haber endüstrisiyle yaşanan düşmanlığı körüklemekten başka bir işe yaramayacak gibi görünüyor.

Kaynak: BBC