Blok zinciri (Blockchain) nedir?

• Bitcoin’in de altyapısını oluşturan blok zinciri (Blockchain) sistemi, büyük şirketlerin ilgisini çekmeye başladı.
• Hızlı ve güvenli olmasıyla ön plana çıkan sistem, para akışının pek çok kaynaktan aynı anda onaylanması prensibi ile çalışıyor.

Bitcoin, 2012’den beri kullanılan, herkes tarafından desteklenen ve kimsenin kontrolünde olmayan dijital para birimi. Bitcoin sistemini bugüne dek ayakta tutan sistem ise blok zinciri (Blockchain) teknolojisi. Son zamanlarda, teknoloji endüstrisinden pek çok farklı kuruluş bu teknolojiye ilgi göstermeye başladı.

Peki blok zinciri tam olarak nedir? Bir blok zinciri, hesap defteri girisini ya da bir hesap hareketi kaydını temsil eden veri yapısıdır. Her hesap hareketi, gerçekliğini koruma altına almak adına dijital olarak imzalanır ve kimse bu kayda müdahale edemez. Böylece hem hesap defterinin kendisi hem de içindeki hesap hareketlerinin güvenilir olduğu varsayılır.

Bir çok kaynaktan kontrol ediliyor

Sistemin güvenliğini sağlayan asıl olay ise bu dijital hesap defterlerinin bir ağ ya da altyapı üzerinde dağıtılmasıdır. Altyapıdaki bu ek devreler ve katmanlar, bir hesap hareketinin durumu ile ilgili istenilen her an mutabakat sağlanabilmesi amacına hizmet eder. Gerçekliği koruma altına alınmış hesap defterlerinin birer kopyası her katmanda bulunur.

Sisteme yeni bir hesap hareketi geldiğinde ya da mevcut bir hesap hareketi üzerinde değişiklik yapıldığında, altyapı üzerindeki tüm kayıtlarda belirli bir algoritma harekete geçerek bu yeni kaydın doğruluğunu kontrol eder. Kopyaların çoğu bu kaydın doğruluğunu onaylıyorsa, yeni bir blok zinciri sisteme dahil edilir. Eğer sistemdeki devrelerin çoğu yeni kaydı reddederse, bu hesap hareketi sisteme kaydedilemez. Bu dağıtılmış sistem sayesinde, blok zinciri tek bir merkezden kontrol edilmeye ihtiyaç duymadan etkili bir şekilde çalışabilir.

Bir blok zinciri sistemi, hangi şekillerde çalışacağı ve mutabakata varmak için hangi mekanizmaları kullanacağı konusunda düzenlenebilir. Bu sistem küçük gruplar arasındaki para akışında kullanılabileceği gibi çok fazla üyesi olan sistemlerde de kullanılabilir. Bitcoin, milyonlarca üyesi ile blok zinciri sistemini kullanan en büyük yapıdır.

Hızlı, güvenli, takibi kolay

Blok zinciri teknolojisinin sağladığı üç kolaylık bu sistemin tercih edilmesinde etkili oluyor:

1. Bir otoriteye ve aracıya ihtiyaç duyulmaması hem maliyetleri düşürüyor hem de işlemleri hızlandırıyor.
2. İşlemlerin pek çok farklı nokta tarafından kontrol ediliyor olması, sistemde sahtekarlık yapılması ihtimalini azaltıyor.
3. Blok zinciri, bir varlığın hangi kaynaktan çıkıp hangi kişilerin elinden geçip nereye ulaştığını takip etmek için ideal bir platform.

Sistemle ilgili en büyük problem ise uygulamasının zor oluşu. Çünkü bu açık kaynaklı sistem pek çok farklı yazılım grubu tarafından, farklı idealler doğrultusunda, farklı şekilde kurgulanıyor. Bu da bir standart oluşturulmasını engelliyor. Bu probleme çözüm bulmak amacıyla, aralarında IBM, Cisco, Fujitsu gibi büyük teknoloji firmalarının ve J.P. Morgan, Accenture gibi finans kuruluşlarının bulunduğu bir grup şirket, Hyperledger adlı bir sistem kurmayı amaçlıyor. Açık kaynaklı farklı blok zinciri uygulamalarını tek çatı altında toplamak amacıyla bir konsorsiyum kuran şirketler, sektörler arası para aktarımını sağlayacak dev bir altyapı oluşturmak istiyor. Bu altyapı ile internet dünyasında, finans alanında farkındalık yaratılabileceği düşünülüyor.