Bilgisayarların gözünden tarihe bakış

Günümüzde ‘tarih’ olarak adlandırdığımız şey çoğunlukla yazılı kaynaklara geçen kelimelerden ibaret. Yapay zeka araştırmacıları bu kelimelerin milyarlarcasını bilgisayar analizinden geçirdi. Analiz sonucunda daha fazla örüntü ve bilgi elde edildi.

Bristol Üniversitesinden bir araştırma ekibi, 150 yıl boyunca 100 yerel İngiliz gazetesinde yayınlanan 35 milyon makaleyi hem basit bir içerik analizine hem de daha karmaşık bir makine öğrenimi sürecine dahil etti. Makinelerin yaklaşık 30 milyar kelimeyi ‘okumasının’ ardından basit analiz araştırmacıların savaş ya da salgın gibi büyük olayları kolaylıkla belirlemesine yardımcı oldu.

Benzer sistemler, bilgisayarların sanat üzerine fikir sahibi olmasını hatta bir konu hakkında görüş bildirmesini sağlamıştı.

Trendlerin kesişme noktaları

Belki de araştırmada elde edilen en ilginç sonuç, bu teknikler sayesinde 1800 ila 1950 arasında gerçekleşen farklı trendlerin yükselişi ve düşüşünün açıkça görülebilmesiydi. Örneğin buhar enerjisinin kullanımının azalması ile elektrik enerjisinin yükselişi birbiri ile 1898 yılında çakışıyor. Aynı şekilde, trenlerin popülaritesi de 1902 yılında atları geride bırakıyor.

Ünlü kişiler ve meslekleri haberlerle ilişkilendirildiğinde ekip, politikacıların ve yazarların meşhur olma ihtimalinin kendi yaşam sürelerinde daha fazla olduğunu gördü. Bilimciler ya da matematikçilerin böyle bir üne kavuşmaları daha zor ancak meşhur olduklarında, adlarından çok daha uzun süreler boyunca söz ediliyor.

Cinsiyet ayrımında pek gelişme yok

Şaşırtıcı olmayan bir şekilde haberlerde erkekler kadınlardan daha fazla yer alıyor ancak 1900’lerden sonra kadınlardan bahseden haberlerde yavaş yavaş bir artış olduğu görülüyor. Araştırmacılar, ilerlemenin çok yavaş olduğunu ve günümüzün haberlerinde de cinsiyet ayrımının benzer bir şekilde olduğunu belirtiyor.

Geniş veri setlerinin analizi, tarihe bakışta yeni perspektifler sunsa da araştırmacılar yapay zekanın tarihçilerin yerini alabileceğini düşünmüyor. Araştırmacılardan Dr. Tom Lansdall-Welfare “Bu bilgilerin insanlar için ne anlama geldiğini makineler anlayamaz. Bu her zaman beşeri bilimler ve toplum bilimlerinin konusu olacaktır, makinelerin değil.” şeklinde konuştu.

Kaynak: New Atlas