AIDS aşısı için büyük gelişme

İnsan Bağışıklık Yetmezlik Virüsü yani HIV insanlığı yaklaşık yüz yıldır tehdit ediyor. Ancak Oregon Tıp Bilimleri Üniversitesi‘nin çalışmaları sayesinde bir kaç yıl içinde bu virüsün hükümdarlığına son verebiliriz.

Aşılar genellikle bir virüsün daha zayıflaştırılmış bir versiyonunu barındırır. Böylece bağışıklık sistemi asıl hastalıkla karşılaştığında bu durumla nasıl başa çıkacağını öğrenmiş olur. Ancak HIV konusunda bilimciler farklı bir yöntem izledi. Sitomegalovirüs (CMV) adlı bir virüsün üzerine HIV parçacıkları yerleştirildi.

Bu genetik mühendislik CMV virüsünün bağışıklık için kullanılmasına imkan sağladı. ABD halkının yüzde 50 ila 70’i tarafından taşındığı düşünülen CMV virüsü bir hastalığa yol açmadan vücutta bulunabiliyor. Zararsız ancak aktif olan bu virüs vücudun bağışıklık sistemini harekete geçirerek HIV’ye karşı bağışıklık sağlamak üzere antikorlar üretilmesini sağlıyor. Denemeler için araştırmacılar Hint şebeği (ya da Rhesus maymunu) adı verilen primatlar üzerinde RhCMV adlı deneysel virüs dizisini test etti. Deneylerde bu yöntemin maymunlarda gözlenen AIDS virüsü SIV‘ye karşı etkinliği gözlendi.

İşe yarıyor mu?

Oregon Ulusal Primat Araştırma Merkezi, deneylerde Hint şebeklerinin yüzde 60’ının SIV hastalığına karşı bağışıklık kazandığını açıkladı. Bu sonuçlar muhtemel bir HIV ya da SIV aşısı için devrim niteliğinde.

Sonraki adımlarda hem UC Davis‘ten hem de Oregon Tıp Bilimleri‘nden bilimciler CMV tabanlı bir HIV aşısı geliştirip bunun üzerinde deney yapmayı amaçlıyor. İlk katılımcılar üzerinde yapılacak deneylerin 2017 yazında gerçekleşmesi planlanıyor.

Gerçek anlamda bir HIV aşısından yıllarca uzaklıkta olabiliriz ancak muhtemel çözümlere ulaşmak için hem bulaşıcı hastalıklar hem de genetik mühendisliğinin dahil olduğu çok disiplinli (multidisipliner) bir yaklaşımın başarısı, geleceğe doğru emin adımlarla ilerlediğimizin bir göstergesi.