Blockchain hayatımızı nasıl değiştirecek

Dijital dünyanın önümüzdeki yıllarda hayatımızı en çok etkileyecek olan yeni teknolojisi blok zinciri, yaşam tarzımızı değiştirmeye geliyor.

Haber Özeti

Tam Sürüm

Blok zinciri (Blockchain) teknolojisinin ne olduğunu ve hayatımıza ne gibi etkileri olabileceğini daha önce basit bir şekilde anlatmaya çalışmıştık. Dijital para birimi Bitcoin için altyapı olarak yıllardır kullanılan bu sistem artık farklı mecralarda kullanılmaya hazır. Bu mecraları ve blok zincirinin farklı kullanım alanlarını aşağıda derledik.

Aracısız Ödeme Altyapısı

1980’lerin başından bu yana bilgisayar yazılımcıları, para transferini dijital olarak gerçekleştirecek bir yöntem arıyorlardı. Ancak ‘çift harcama’ adı verilen problem sebebiyle bu işlem gerçekleştirilemiyordu. Bilgisayarımıza e-posta ile gelen fotoğrafları ya da videoları kopyalayıp istediğimiz kişilere gönderebiliyoruz. Ancak aynı şeyi para transferinde yapmaya kalkarsak, kullandığımız para kısa sürede anlamsız hale gelir. Kimse bu işlemi, para transferini doğrulayacak bir aracı kullanmadan gerçekleştirecek bir yöntem üretemedi. 2000’lerin ortasına doğru artık bu problem ‘çözülemez’ olarak adlandırılmaya başladı ancak 2008 yılında Bitcoin, blok zinciri yöntemini kullanarak hayatımıza girmiş oldu. ABD dolarının üzerinde “In God we trust” (Tanrı’ya güveniriz) yazar. Bitcoin meraklıları için bu söz “In proof we trust” (Kanıtlara güveniriz) şekline dönüşmüş durumda.

Finansal sistemi herkese yayabilme

Dünya üzerindeki insanların yarısı (3,5 milyar kişi) için nakit para hayati önem taşıyor. Banka hesabı bulunmayan bu kişiler, finansal sistemin ve e-ticaretin dışında bırakılıyor. Bitcoin sayesinde sisteme aranızdaki tek bariyer sadece bir internet bağlantısı sahibi olmak. Bu teknoloji işliyor ve yazılımcılar, blok zincirini alternatif bir para sisteminin ötesindeki amaçlar için kullanmanın yollarını geliştiriyor. 2017’den itibaren bu yeni yöntemlerin yavaş yavaş elektronik hayatınıza girmeye başladığını göreceksiniz.

Güvenli iletişim

Blok zincirinin uygulama alanlarından birisi merkezi olmayan mesajlaşma. Bir başkasına hiçbir aracı olmadan, Bitcoin kullanarak para gönderebildiğiniz gibi mesaj da gönderebilirsiniz. Böylece Gmail, Whatsapp, iMessage gibi hizmet sağlayıcıların sunucularına ihtiyaç duymazsınız. Bu uygulamalar da sizin mesajlarınıza erişemezler ya da müdahale edemezler. Söylediğiniz her şey arkadaşlarınızla aranızda kalır. Twitter ya da Facebook söylediğiniz hiçbir şeye erişemez. Bu mahremiyet konusu özellikle hükumetlerin gözetleme politikası ile ilgili pek çok problemi de gündeme getiriyor.

Güvenli veri depolama

Blok zinciri ile merkezi olmayan depolama ve bulut bilişim hizmetleri de göreceğiz. Bu da pek çok kişinin verisinin tek bir hizmet sağlayıcısında bulunmasının oluşturduğu riskleri oldukça azaltacak. Trustonic adlı bir şirket, Android ve iOS ile mücadele edebilecek, blok zinciri tabanlı bir mobil işletim sistemi geliştiriyor.

Güvenli ve güvenilir sahiplik kayıtları

Toprak ve mülkiyet sahipliği de blok zinciri kullanılarak kayıt altında tutulabilir ve bunların alım satımı yapılabilir. Sahil kıyısında bulunan yapıların sahipliği ile ilgili tartışmaların sıkça yaşandığı Honduras’ta toprak mülkiyeti ile ilgili kayıtların blok zinciri üzerine aktarılmasını sağlayacak bir sistem üzerine çalışılıyor. Aynı şekilde araçların, biletlerin, elmasın ya da altının (aslında her şeyin) kime ait olduğu blok zinciri üzerine kaydedilebilir ve bu sistem üzerinden alım satım işlemleri gerçekleştirilebilir. Müzik ve film arşivleriniz bile bu şekilde kullanılabilir ancak bu konuda telif yasaları ile ilgili problemler oluşabilir.

Akıllı sözleşmeler

Sahiplik konusu açıklığa kavuştuktan sonra sözleşme hakları ve mülkiyet hakları devreye girecektir. Bu da bizi blok zinciri teknolojisindeki bir sonraki dalgaya taşıyor: otomatik (akıllı) kontratlar. ABD’li bilgisayar bilimcisi Nick Szabo tarafından bulunan bu terim ile birlikte sahiplik konusunun ötesine geçerek, hem sahipliği hem de bununla birlikte gelen koşulları aynı anda gösterebilen sözleşmelerimiz olacak. Bilindiği gibi bir kişinin sahibi olduğu bir senet bazı koşullarla birlikte gelebilir. Örneğin kişiye kar getirebilir, belirli bir süre içerisinde geri ödenmesi gerekebilir, belirli kriterler gerçekleştirilmezse borçlanmaya sebep olabilir. Bu koşullar bir blok zincirine kodlanabilir ve diğer tüm aksiyonlar otomatik olarak gerçekleşir. Bugünün hukuk sisteminin en çok eleştirilen yanlarından birisi sadece zenginlerin ya da hukuki yardım alabilenlerin sisteme dahil olabildiği ve diğer herkesin dışarıda bırakıldığı yönünde. Akıllı sözleşmeler ile hukukun sadece profesyonel olarak yürütülmesi durumu ortadan kalkabilir ve herkesin bu alana erişimi sağlanabilir -tıpkı müzik ve yayıncılık alanında olduğu gibi.

Sahteciliği ve kimlik hırsızlığını önleme

Sahiplik konusunda olduğu gibi blok zinciri teknolojisi gerçekliği de kanıtlayabilir. Evrakların doğrulanması (noter) işlemlerinden sertifikalandırmaya kadar pek çok uygulamada bu teknoloji kullanılabilir. Özellikle üreticiler için bu sistemin önemi büyük. Özel tasarımlı ürünler ve üst düzey elektronik ürünlerde önemli olan markanın değeri. Blok zinciri ile bir çantanın gerçekten Louis Vuitton tarafından üretildiğini görebiliriz çünkü üretim sırasında bu çanta blok zincirine kaydedilmiş olacak.

Blok zinciri teknolojisi sizi de doğrulayabilir. Şu anda internette kimlik doğrulamak için kullanıcı adı ve şifre kullanıyoruz. Bu sistem yavaş ve sahtekarlığa açık. Ama yakın bir zamanda bu sistemden kurtulmuş olacağız. Şu anda otomobil ve ev kilit sistemlerinizi bile blok zinciri ile korumak için çalışan şirketler var. Evinize girdikten sonra blok zinciri sadece kapıyla sınırlı kalmayacak. Blok zinciri ile evinizdeki tüm akıllı cihazların oluşturduğu ağ buluta bağlanarak her zaman erişilebilir olacak.

Güvenilir profiller

Geri bildirim (feedback) ve oylama sistemi, online kara borsada oldukça başarılı oldu. Kötü satıcılara kötü puanlar iyi satıcılara iyi puanlar verildi. Alışveriş yapanlar da iyi puanları olan satıcılara yöneldi. Kara borsa artık bir zamanlar olduğu gibi ‘ne koparabilirsen’ mantığı ile çalışmıyor. Geri bildirim sistemi ticaret standardı otoritelerini, müşteri koruma gruplarını ve diğer iş düzenleyicilerini gereksiz kıldı. Şimdi bu kişi ve kurumlar çok yavaş ve eski moda olarak görülüyor. Online saygınlık blok zincirinde kaydedilmeye başladığında (yani TripAdvisor gibi bir şirkette tutulmaktansa merkezi olmayan bir sistem içinde yer aldığında) herkes iyi notlar almak isteyecek. Bu sebeple herkes daha dürüst alışveriş yapmak ve müşterilere iyi davranmak zorunda kalacak.

Daha güvenilir seçimler

Seçimler ve referandumlar pahalı işler. Seçim turları, çalışanlar, anket sonuçlarının sayılması… Ancak yakınca cep telefonunuzdan oylama yapabileceksiniz. Hem de bu sistem şu anda ABD ya da Birleşik Krallık’ta kullanılan sistemlerden 10 kat daha güvenli, çok çok daha ucuz ve kesinlikle hilesiz olacak. Ayrıca anonimliğinizi koruyarak oyunuzun gerçekten sayılıp sayılmadığını kontrol edebileceksiniz. Bu sistem yürürlüğe girdiğinde yolsuzluklara bulaşmış hükumetler bile bu sistemi maniple edemeyecek.

Blok zinciri teknolojisi yıllarca dijital para transferi için kullanıldıktan sonra artık hayatımızın başka alanlarına girmeye hazır. Bu teknolojinin ödeme, iletişim, güvenlik, kimlik doğrulama, veri depolama hatta milletvekili seçimleri için bile kullanılabileceği düşünülüyor.

2 Yorum

  • Bu sistemle yapılacak seçimlerin amacı millet vekili seçimi ya da sadece referandum benzeri birilerinin isteği ile önünüze sürülen şeylerin oylanması olmamalı. Sistem kurgulanırken, doğrudan demokrasi amaçlanarak kurgulanmalı. Nihayetinde neyin yasallaşacağına her durumda halk topyekun karar vermeli…

Yorum yazmak için tıklayın

Yorumunuz:

e-Bülten Aboneliği